وحدت در تاریخ

زرچینی با اشاره به اینکه در حوزه‌ی مطالعات تقریب، کار پژوهشی و روشمند تا کنون انجام نشده است دغدغه‌ی خود را از پژوهش در این موضوع بیان کرد. او در پژوهش خود بدنبال نوعی تیپ‌شناسی جامعه‌ی روحانیون در بستر تاریخ و جامعه بوده. در این راستا ایشان ابتدائا سه نظریه‌ی محوری مانند ...

خوشبختانه امروز به موازات بیداری سیاسی، بیداری دینی هم پدید آمده است. درسده ی اخیر و بخصوص پس از دو جنگ جهانی که در سده چهاردهم هجری و بیستم میلادی رخ داد، مسلمانان نه تنها از پیشرفت غرب و عقب ماندن خود در زمینه های مختلف صنعت آگاه شدند، بلکه بسیاری از روشن بینان آنان دریافتند ...

گروهی بودند که در نتیجه نگرش شان به دین و نسبت آنها با اتفاقات جامعه، با افرادی نظیر آقای خامنه ای دشمنی داشتند!!! حاج شیخ مرتضی علم الهدی علیه مسجد کرامت و آیت الله خامنه ای سخنرانی کرد. بعد میگوید دوتا حسینیه اضلال که دارند جوان ها را وهابی می کنند و افکار کمونیستی وهابی به ...

در این مقاله نمی خواهیم از اهل سنت بخواهیم که شیعه شوند یا از شیعیان بخواهیم که سنی بشوند یا بعضی از اعتقادات یا روش یکی از دو فرقه را بر دیگری برتری دهیم، بلکه فقط از هر دو فرقه می خواهیم که بدانند نفرت ودشمنی نسبت به فرقه دیگر هیچ نتیجه ای جز ضرر و زیان ندارد.

اجتماع گسترده ای از مسلمانان شیعه و اهل سنت بغداد در آیین برگزاری جشن میلاد پیامبر، با تأکید بر وحدت مسلمانان به تظاهرات گسترده ای بر ضد اشغالگران دست زدند که آیت الله سید محمد صدر از علمای شیعه کاظمین و شیخ احمد الداوود از علمای سنی مذهب بغداد آن را رهبری می کردند.

در روزگاری زندگی می کنیم که دو ملت متخاصم مانند مسیحیان و یهودیان که قریب بیست قرن با هم در جنگ و نزاع بودند و پیوسته اولی، دومی را به صلیب مسیح متهم می کرد، رو به آشتی آورده و دست دوستی به هم داده اند تا آنجا که پاپ، یهود را از این تهمت ریشه دار، تبرئه کرد.

مرحوم علامه شهرستانی از پیشقراولان اندیشه تقریب بین مذاهب اسلامی بود. او علاوه بر همکاری با «دارالتقریب بین‌المذاهب الاسلامیه» قاهره و نوشتن مقالاتی در مجله «رساله الاسلام»، روابط صمیمانه و دوستانه‌ای با بسیاری از علمای اهل سنت در بلاد عربی داشت.

آنچه که ایشان در کتاب به تصویر کشیده اند، گزارشی دقیق از تاریخ فرهنگی-اجتماعی شیعیان از حمله مغولان تا روی کار آمدن صفویان است. تاریخی که حکایت از روابط و تعاملات خوبی از اتفاقات ما بین فریقین(شیعه و سنی) در کنار برخی تندروی ها دارد.

این نشان می دهد که اولا علمای گذشته، اهل تعامل بوده اند؛ چنانکه ایشان می نویسد: تأسی به علمای صالح گذشته و سلف نمودم. دوم اینکه خود آیت الله مرعشی نیز با عالمان اهل سنت در تعامل بوده است...

کتاب را به آیت الله بروجردی نشان داده بود، آقای بروجردی گفته بود این کتاب از کتب ضاله است حق نداری منتشر کنی، این قسمت ها را برو عوض کن؛ ایشان عقیده نداشت که کتابی چاپ کنیم و در آن به عمر و ابوبکر لعن کنیم.

بخشی از این کتاب، زیارت قبرستان بقیع است و در آنجا، زیارت نامه ای برای «اهل بیت» آورده که در نوع خود کم نظیر و شاید بی نظیر باشد.

اگر اسلام و تشیع برای زندگی برنامه دارند و اگر قرائت ما از دین یک قرائت حیات بخش است، باید لوازم حیات را هم مراعات کرده باشد. یکی از لوازم بدیهی حیات حفظ حرمت دیگران و احترام به آنان است.

«زمانی که زید بن علی زین العابدین(ع) بر هشام بن عبدالملک، در سال ۱۲۱ هجری قمری خروج نمود، ابوحنیفه گفت: «ضاهی خروجه خروج جده رسول الله(ص) یوم البدر؛ خروج او شبیه خروج جدش رسول خدا(ص) در روز جنگ بدر است»

ای برادران دینی و ای معاشر مسلمانان! از خواب غفلت بیدار شوید قبل از آن که نعره های توپ و تفنگ و هیاهوی صفوف جنگ شما را بیدار کند.راضی نشوید توحید شما به تثلیث و مساجد شما به کنائس و اذان شما به ناقوس بدل شود...

سید هبة الدین همراه روحانیان بزرگی چون شیخ الشریعه اصفهانی، میرزا مهدی فرزند آخوند خراسانی و سید مصطفی کاشانی پرچم مقدس بارگاه امام علی(ع) برداشته و در میان شعارهای پیوسته مردم به سمت جبهه روان شدند.

معنای وحدت میان شیعه و سنی این نیست که به شیعیان بگویی عقیده اهل سنت را بپذیرند و به سنی بگوییم که شیعه بشوند، اتحاد این است که با یکدیگر دشمنی نورزیم. ای دانشمندان و سردمداران اسلام کوشش کنید تا مسلمانان با یکدیگر متحد شوند.

علمای دین از جمله آخوند خراسانی در مواقع مختلف بر اتحاد میان شیعه و سنی چه در داخل ایران و چه در نواحی عثمانی و عراق توصیه بسیار داشتند، حتی عملکرد ایشان در دفاع از مسلمان سنی مذهب هند و یا لیبی نیز در همین راستا تحلیل می‌شود که آخوند خراسانی، شیعه و سنی را در هنگام حمله کفار و ...

عبد الجلیل در جای دیگری نیز در برابر اتهام دشمنی با صحابه و تابعین تاکید میکند که: «شیعیت اصولیه بحمد الله بدین تهمت متهم نبوده اند و هر صحابه را و تابعین را - که خدای و رسول دوست داشته اند و قبول کرده اند - شیعت مرید باشند»

این وسعت صدر در دانش ورزی، الگوی مناسبی برای نگرش به علوم و دانش هاست که متاسفانه چندان بدان توجه نمی‌شود. همین خصلت مدارا و تعامل وی با افراد و شخصیت‌های دیگر مذاهب و ادیان و حتی دانشمندان کافر چین و هند و ... سبب شد تا وی در میان تمام مذاهب و ادیان، چهره‌ای موجه داشته باشد...

علمای دین در مساجد و مدارس و مراکز نظامی و رباطها، با بیان ضرورت و وجوب جهاد و دفاع از سرزمین اسلامی، صفوف نبرد را گرم نگه داشته و با بیان حدود و آداب جهاد و دفاع به رزمندگان توجه می دادند مرزهای دین و شریعت را پاس دارند و در مبارزه با متجاوزان نیز رضای خدا را در نظر بگیرند و از ...

تاریخ شاهد است که امرا و علمای برجسته حنفی و شافعی مذهبان، دختران خود را به ازدواج علویان و فرزندان پیامبر در می‌آوردند، تا به این وسیله به پیامبر تقرب و تبرک جویند و این پیوندهای مقدس که از صفای باطن و عشق و مودت به اهل بیت برمی خاست، برکتهای بسیاری برای عموم مسلمانان در پی ...

یکی از اسباب و زمینه های اختلاف و ناسازگاری مذهبی، غلو و زیاده گویی در باب پیشوایان است؛ چنانکه قصور و نادیده انگاری فضایل و مناقب نیز یکی دیگر از اسباب نزاع و دشمنیست. عالمان شیعه در عصر غیبت به پیروی از پیشوایان خود از غالیان تبری جسته و آنها را لعن و طرد میکردند.

تاریخ اسلام شاهد نقطه‌های روشن در این باره است که مسلمانان با اختلاف در مسلک و مذهب در مراسم جشن و عزای یکدیگر شرکت کرده اند و اهل هر فرقه و مذهبی، بدون جریحه دار کردن احساسات مذهبی دیگران، مراسم خود را انجام می داده اند.

در برابر دیدگاه تند و شتابزده کسانی چون ابن تیمیه، که خوبیهای رقبای خود را برنمی‌تابیدند، عالمان بسیاری را از همه فرق اسلامی مشاهده می کنیم که درباره دیگر علما به انصاف داوری کرده و کارهای نیک و برجسته آنان را ستوده اند.

میان شهید و ابی الحسن بکری دوستی شگفتی برقرار بود. این دوستی آن چنان بی شائبه و به دور از ریا بود که آن دو عالم برجسته با همدیگر مزاح می‌کردند و از دیدار یکدیگر دلشاد می‌شدند...

علمای بزرگ و خردمند مذاهب، هماره پاس احترام هم داشتند و اختلاف دیدگاه های مذهبی آنان را به انتقام جوئی و تخریب یکدیگر وا نمی‌داشت. آنان هماره پاس احترام مقدسات دیگر مذاهب را داشته و در منبر وعظ و گفت و گوهای کلامی و فقهی هیچ گاه به آرای رقبای مذهبی خود، بی احترامی نکرده و از ...

برهه های گوناگون تاریخ مسلمانان، شاهد مهربانیها و رفت و شد و کمک و ایثار رهبران مذاهب اسلامی نسبت به همدیگر است. رفتار مسالمت‌جویانه برخی از عالمان سبب شده که دیگر گروه‌های مذهبی نیز، آنان را از خود پندارند. این تعامل، نه از سر ترس، بلکه مدارا و احترام به باورهای اسلامی دیگر ...

حجت الاسلام محمود ترابی: هیچ تفاوتی بین شیعه و سنی در مورد امام زمان(ع) وجود ندارد جز اینکه اهل سنت معتقدند حضرت بعداً به دنیا می آید و یا از نوادگان امام حسن(ع) است. لذا تفاوت دیگری وجود ندارد و این امر هم می تواند ما را به وحدت برساند

شهید مطهری: این را بدانید، ما از این جهت که شیعه هستیم نباید این را اغماض بکنیم، خیال نکنیم این ها ملعبه دست خلفا بودند و هرچه خلفا می گفتند عمل می کردند. اینجورها نیست. در راه خودشان تصلب داشتند.

روایاتی از ائمه داریم که به شیعیان و اصحابشان می فرمودند که نزد اهل سنت هم روایات پیغمبر و علی ابن ابیطالب وجود دارد. یکی از اصحاب از امام سوال کرد؛ آیا نزد اهل سنت احادیثی از رسول الله هست؟...امام صادق (علیه السلام) می فرماید نزد آنها هم بعضی روایات صحیح وجود دارد

همانا اعضای منسوب در مجتمع، از علمای مسلمان شیعه و سنی هستند، و اعضای فعلی آن از خبره ترین علمای لبنان هستند، و در میان آنها قاضیان، ائمه جمعه ...حضور دارند و برای عضویت در نظام داخلی و قبول عضویت مذهب معینی را مشخص نکرده اند

در دولت عباسی «عرب» همچنان در صدر قرار داشت. و عجیب این که دیگر قومیت ها نیز آن را امری طبیعی می پنداشتند. و هیچ حس حسادتی یا هیچ احساس رقابتی با آن نداشتند. زیرا «عرب» در نظر دیگران، قطب جامعه اسلامی به حساب می آمد

بعد از معارضه قوی علما برای تشکیل نهادی موافق مرزهای مرسوم که باعث تقسیم سوریه شد، دولت بزرگ لبنان برای هماهنگ کردن وجود اسلامی در مقابل مسیحیان و یهود شکل گرفت، همانطور که سنی، شیعه، دروزی، علوی و اسماعیلیه می خواستند

امویان از متعصب ترین شاخه های قبیله قریش بودند. تعصبی که مخالف ارزش های اسلامی بود و امویان را وا می داشت تا مواضع و رفتارهایی داشته باشند که با انسانیت اسلام و عدالت اسلامی هیچ تناسبی نداشت. عصر اموی نیز سرشار بود از تعصبات افسار گسیخته و کمر شکن

از برکات این انقلاب همین است که آقایان در این مجمعی که بین برادرهای اهل سنت و اهل تشیع هست‏‎ ‎‏مجتمع می شوند. مسئله اتحاد یک‏‎ ‎‏مسئله اسلامی است که خدای تبارک و تعالی مأمور کرده همه را به اینکه با هم باشید و‏‎ ‎‏تفرقه نداشته باشید

هیکل: «مردم مصر از دوران صدر اسلام، آشنایی با اهل بیت پیامبر داشته و آنها را در خاک خود جای داده و محترم شمرده اند و شما احترامی را که مردم مصر به اهل بیت می گذارند، شاید در هیچ کجا، حتی کشورهای عراق و ایران و لبنان هم نظیر آن را ندیده باشید»

بایستی مخلصانه تلاش کنیم تا به شیعه و سنی بفهمانیم که این اختلافات نباید موجب شود تا گروهی از اسلام خارج شود. همه ما مسلمانیم و به اصول اصلی اسلامی اعتقاد داریم و واجب است که خودمان را در قبال تمامی مسلمانان مسئول بدانیم

در قرن حاضر در راه مساله تقریب بین مذاهب اسلامی به خصوص بین شیعه و اهل سنت، تعداد زیادی از علمای بزرگ مسلمان کوشیده اند و در این راستا تلاش های بسیاری نموده اند.شیخ محمود شلتوت شیخ الازهر تاثیر چشمگیری در دعوت برای تقریب بین مذاهب داشت

باید بدانیم که اجتماع سنی های لبنانی از نیمه دوم قرن بیستم تا امروزه افراد و شخصیت های فکری بارزی داشته که صاحب نفوذ و تاثیر بودند مانند شیخ صبحی صالح، و شیخ حسن خالد که توجه خاصی به حیثیت اجتماعی و سیاسی داشتند و بعد از اینها شیخ فتحی می باشد

سید حسن نصرالله بطور صریح نهایت حرکات اسلامی را سرنگونی نظام سلطه می داند و این یک تحول بزرگ است و در این جنبش سید محمدحسن امین موافق نیست ...اما علامه فضل الله در آغاز قائل به مواجهه با نظام موجود است

امت اسلامی با وجود انسان‌هایی با نژادهای مختلف، زبان های مختلف و در وضعیت کنونی با مذاهب چندگانه، یک مجموعه یکپارچه‌ای را به نام امت واحده تشکیل می دهد. وقتی به قرآن می‌نگریم متوجه می‌شویم اراده خداوند بر این است که انسان ها امتی واحد باشند، آنجا که می فرماید: «کَانَ ...

علما و فقهای بزرگ شیعه به پیروی از قرآن و سیره ی ائمه ی اطهار در همه ی اعصار، برخوردهای علمی و شایسته با برادران سایر مذاهب اسلامی و آراء و اقوالشان داشته اند و این امر با مروری اجمالی در کتب تفسیر و حدیث و فقه و کلام و سایر علوم اسلامی، قابل اثبات است.

در «سیر اعلام النبلاء» ج9، ص 387 -8 آمده: «کان رضا من اهل العلم و الدین و السودد کما کان کبیرالشان و اهل خلافت» یعنی امام رضا علاوه بر اینکه دارای علم و دینداری و سروری و مقام بزرگی بود، اهلیت و شایستگی خلافت را نیز داشت.

در جامع ترمذی در خصوص سیدالشهدا آمده است :«عن سولی بن مرّه قال: قال رسول الله: حسینی منی وانا من الحسین احب الله من احب حسیناٌ...ترجمه: حسین از من و من از حسین هستم. خداوند دوست دارد کسی را که حسین را دوست بدارد..»

امیرالمؤمنین (ع) این انصاف خود را حتی به کسی که با او اختلاف نظر دارد و با ضربه ای کشنده قصد جانش را کرده ارزانی می دارد و فرزندانش را از زیاده روی در حق او نهی می کند. همه اینها برای این است که در زندگی و وفاتش نمونه ی کاملی از پایبندی به عقیده و انصاف با مخالفان را به ما ارائه دهد

این افتخار بزرگی برای علی بن ابی طالب(ع) به حساب می آید که اولین بنیان گذار پایه های تقریب بین مذاهب باشد. تا این اختلاف نظرها باعث از بین رفتن اتحاد و همبستگی امت اسلامی و ایجاد دشمنی بین طوائف متخلف آن نشود.

این گزارش مربوط به فتنه ای مذهبی است که در سال 1202 در بخارا و خراسان پدید آمد... در آن سال امیر منغیتی، مکتوبی دو صفحه ای علیه شیعه نوشت و همان وقت عالمی شیعی جوابیه ای به او داد.این عالم شیعه ضمن پاسخ به سخنان بی ادبانه وی، با دقت و صداقت این حقیقت را توضیح می دهد.....

در طول تاریخ علاوه بر علمای شیعه، بزرگانی از فرق اهل سنت و حتی غیر مسلمان مانند گاندی در تعظیم مقام سرور و سالار آزادگان جهان مطالبی بیان کرده اند که خواندنی ست. برخی گمان می کنند فقط تاریخ نگاران و علمای شیعه برای حضرت و یاران شان مطلب، مقتل یا روضه نگاشته اند. در صورتی که در ...

کشور افغانستان از دیرباز حب اهل بیت علیهم السلام را در تاریخ خود شاهد است و به آن می‌بالد... مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام در بسیاری از نقاط افغانستان برپا می‌شود که اهل سنت نیز در کنار برادران شیعه خود، با ذبح گوسفند، گاو و نذورات دیگر در مراسم عزاداری شرکت می‌کنند.

وحدتی که اسلام بنیان نهاد، بر اساس ریشه های نژاد پرستانه نبود. اتحاد اسلامی بر پایه ی مسائل اقتصادی و جغرافیایی نبود. وحدت اسلامی بر اساس رقابت و مسابقه نبود. بلکه اسلام، وحدتی را پایه گذاری کرد که افراد با هم، همراه و هم دل و مهربان باشند. و در سایه ی آن، عدالت برقرار گردد. ...

در حالی که گروهی از روحانیون افراطی با همراهی بخشی از مداحان بر ایجاد سیاست‌های تفرقه‌افکنی بین شیعه و سنی اصرار می‌ورزند، انتشار یک سند تاریخی مربوط به فتوای صریح آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی، مرجع بزرگ تشیع و بنیانگذار حوزه علمیه قم مربوط به هفتاد سال پیش، نشان می‌دهد ...

باید دانست که تنها افراد توانا و یکتاپرست واقعی هستند که می توانند به اسلام خدمت کنند. افرادی که توانایی رویارویی با چالش ها را دارند. کسانی که از صلابت کافی و استقامت لازم برخوردار می باشند. همانطور که می دانیم مراحل روند حاکمیت غربی منجر به این شده است که اتحادها از بین رفته و ...

آخرین و مهمترین اقدام نادر در راستای طرح وحدت اسلامی، برپایی گردهمایی حدود هفتاد تن از علمای مذاهب اسلامی از ایران، افغانستان، ماوراء النهر و بین النهرین در سال 1156ه ق، در نجف می باشد. نتیجه ی این گردهمایی انتشار بیانیه ای مشهور به وثیقه ی نجف می باشد.

وقتی پیامبر وارد مکه شدند ما رصد می کنیم که عمل ایشان چه تمایز ها و تفاوت هایی با پادشاهان داشته است. پیامبر منع می کند از اینکه یک انسان عزیز در آن جامعه مثل ابوسفیان، ذلیل شود. حتی فراتر، برای اینکه تأمین عزت شود او را در امن و خانه اش را مأمن دیگران قرار داد، در حقیقت عزت را ...

در بعد فرهنگی گفته می شود که قبل از آمدن استعمار فرانسه 60 درصد مردم الجزایر نه تنها باسواد بودند که مردمانی فرهیخته بوده اند. زبان اصلی عربی بود و فرهنگ حاکم فرهنگی دینی بود. ولی وقتی که فرانسه از الجزایر رفت فقط 6 درصد مردم باسواد بودند! 60 درصد رسید به 6 درصد! این جنایت فرهنگی ...

هدف استعمار انگلستان، نابودی کامل اسلام و یا حداقل استحاله ی آن از یک مذهب اسلامی به یک دین روشنفکری هماهنگ با استعمار بود. به همین دلیل نیز از شخصیتی همچون سر سید احمد خان به شدت حمایت می کرد. چنین وضعیتی مسلمانان شبه قاره –چه شیعه چه سنی –را به یک توافق نانوشته رساند

ما ابتدا نمی خواهیم بحث توحید و خداپرستی را مطرح بکنیم. توحید خدا پرستی، دین اسلام، اینها هدف هستند اما هدف دوم ما، هدف اول این است که ما بعنوان یک مسلمان باید از مظلوم دفاع کنیم

در نوشتار پیش رو بر آن نیستیم که در باره ی ابعاد تاریخی بحران « گفت و گوی شیعه و سنی » صحبت کنیم - که این خودش ، پرونده ای مشکل و پیچیده است. بلکه می خواهیم با دیدی انتقادی به این بحران نگاه کنیم و به بررسی آن بپردازیم.

آنچه از این روایت ها استفاده می شود، این است که مسلمانان موظفند به هنگام دور شدن از هم، جهت از میان برداشتن فاصله ایجاد شده (یعنی: تقریب) اقدام کنند؛ طبیعتا فرقی نمی کند، عامل این دوری، قومیتی باشد، یا سیاسی ... و یا عامل آن، وضعیتی ناشی از تعدد مذاهب میان آن ها و عدم تعامل درست ...

سوال من این بود که اگر امکان دارد مسجدی برای اهل سنت در تهران ایجاد شود. همان طوری که معابد و کلیسا وجود دارد لذا این فرصت برای اهل سنت باید فراهم شود. چرا که اثرش در جهان اسلام بیشتر است از بسیاری کنفرانس ها و مباحث دیگر در حوزه تقریب