ایشان در رفتار و گفتار خود راه کارهای مناسبی برای این مهم ارائه کرده اند؛ مهم ترین آنها عبارتند از: استدلال بر اصول و تعالیم مشترک میان مسلمانان مانند قرآن و سیره نبوی؛ احترام به مخالفان و عقاید و باورهای مخاطبان؛ تحمل دیدگاه های مخالفان و گوش دادن به نظر آنان.
من نباید از فضایل و بزرگی ایشان بگویم تا در برابر مثلاً اهل سنت بالا بروم، زیرا این نوعی استفاده تجاری و ابزاری از حضرت است!
سیره و سخنان آنان حاکی از این است که اگر چه جایگاه همگان در ایمان، تقرب الهی و منزلت معنوی یکسان نیست، اما ایشان دایره عنوان مسلمانی و ایمان نجات بخش را، از بسیاری از مخالفان مذهبی و حتی برخی از اصحاب تندرو خود، وسیع تر می دانستند.
رفع مشکلات اجتماعی، مبتنی بر مواسات است و مواسات جز از راه مُحِق دانستن دیگران در شادی ها و داشته ها فراهم نخواهد شد.
گزارش های تاریخی و روایی نیز حکایت از این دارد که در زمان اهل بیت(ع)، برخی از اوباش تلاش می کردند با پرسش های تحریک آمیز، مواضع پیروان شیعی آنها را به خلفای نخست به دست آورند و با سعایت نزد دشمنان سیاسی و فکری، به نان و آبی برسند.
حسین علیه السلام خود را تسلیم اراده خدای متعال کرد و آن همه زخمهای سنگین را در بدنش تحمل کرد ولی در بوته آزمایش پیروز و موفق گردید و سر بریده اش به عنوان پرچم پیروزی جاودانه ماند.
آیا همچون شهادتی پیروزی است یا شکست؟ به صورت ظاهر و با معیار کوچک انسان، این امر شکست به شمار می آید. ولی در اصل حقیقت و با معیار بزرگ الهی، پیروزی است.
قیام حسین علیه السلام ضروری بود زیرا او اجازه نمیداد فردی مانند یزید با چنان اخلاق فاسد و زننده ای، در رأس حکومت اسلامی قرار گیرد. البته علیرغم اعتراف به این جنبه ضد اخلاقی یزید، نمی توان گفت فقط همین عامل، موجب قیام حسین گردیده بود.
بعضی مواقع حضرت با خلفا شدیدا مخالف بوده است، لکن اختلاف نظر باعث نشده که علی علیه السلام با آنها همکاری نکند. تقریبا در دوران خلفا، على علیه السلام قاضی بوده است، ولی نه قاضی رسمی. در جنگ ها مورد مشورت خلفا قرار می گرفت.
مخالفان وحدت اسلامی نیز ممکن است این سخنان را نپذیرند و ساخته و پرداخته تفکر صوفیان بدانند؛ اما این بیانات از هر کسی که باشد، با روح کلی سیره و سخنان آن بزرگان، به ویژه طبق روایاتی که پیشتر اشاره کرده ایم، سازگارتر است.
به قضاتش فرمود: به گونه ای که پیش از این داوری می کردید، قضاوت کنید، تا اینکه باعث اجتماع و همبستگی مردم شود...
هایت امر آن است که روایات مربوط به «طیب مولد» را از متشابهات بدانیم و تبیین و تفسیر آنها را به خود اهل بیت(ع) واگذاریم. ولی به هر حال ضروری است به مقتضای قواعد مسلم فقهی، کسی را بدون دلیل، حرام زاده ندانیم.
برخى نظرشان این است که با کفار بسازیم ، بهتر است از اینکه با مسلمانانى که ولایت اهل بیت را قبول ندارند وحدت کنیم. یا لااقل اگر جنگى بین این دو شد، سکوت کنیم. اهل بیت این فکر را قبول نداشتند.
متاسفانه عده‌ای دست به دست هم داده‌اند که دشنام‌گویی را جزء سیره اهل بیت(ع) قرار داده و روشِ تبلیغیِ مطلوبِ تشیع معرفی کنند. در حالی که ائمه(ع) عبادُالرحمانی بودند که...
از این روایت روشن می شود که پذیرش رفتار دوستانه با مسلمانان غیرشیعه، در زمان اهل بیت(ع) برای بعضی از اصحاب ایشان نیز مشکل بوده است، به طوری که گاهی در ذهن آنان شبهه ای ایجاد می شد، چنان که امروزه برای بعضی از شیعیان چنین است.
این متون و جز آن تأکید دارند که اسلام بی گمان نمی خواهد که زبان ناسزاگویی بر روابط شخص با دیگران حاکم شود، زیرا این زبان افزون بر این که با اخلاق ناسازگار است، نه حقی را به اثبات می رساند و نه باطلی را...
از آیات قرآن و از روایاتی که یا در ذیل آیات قرآن نازل شده، وارد شده، یا مستقلا در ذکر معنای تقیه به کار رفته ، استفاده میکنیم، این است: تقیه یک وسیله ای است برای رساندن انسانِ با هدفی به هدفش، این مجمل قضیه.
هدف اسلام، پیامبر و پیشوایان اسلام به ویژه امامان اهل بیت، پاسداری از یگانگی و هم بستگی جامعه اسلامی به رغم چند مذهبی بودن آن است، زیرا این پیشوایان دوست ندارند و نمی خواهند که امت اسلامی به امت های بی شمار تقسیم شوند...
دوستی علی سپر آتش دوزخ است. او امام انسانها و جنیان است. او در حقیقت وصی مصطفی(ص) و قسمت کننده بهشت و دوزخ است...
کسانی نزد امام حسن مجتبی علیه السلام آمدند و باورهای غالیان را درباره امیرالمومنین علیه السلام بیان کرده و گفتند شیعیان علی علیه السلام چنین صفاتی برای او قائل اند امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود: دروغ گفتند آنها شیعیان نیستند بلکه دشمنان اویند.
هر شهروندی حق دارد با سیاستهای دولت خود مخالفت کند و مخالف، حقوقی دارد که باید رعایت بشود، این مسائل کلیدی‌ترین واژه هایی است که علی(ع) دارد و به همین علت امام همچنان زنده است. تحمل مخالف یکی از ویژگی‌های شاخص امام علی(ع) به شمار می آمد.
نمونه‌ی بارزی از سلوک ائمه با مخالفان خود در عقیده، توجه و انقطاع کثیری از ارباب مذاهب مخالف به حضرات ائمه(ع) است، و این دستوری است برای امت در حفظ وحدت و حسن معاشرت با پیروان سایر مذاهب اسلامی.
اهل سنت، چنین نظر دارند که شهادت امام حسین (رضی الله عنه) و یاران وی مظلومانه بوده است و قاتلین و آمرین به قتل، فاسق و ظالم و منفور تاریخ‌اند.
میان قاضی حنفی مذهب، عفیف الدین کوفی، از مدرسان مدرسه عصمتیه بغداد با اصیل الدین فرزند خواجه طوس روابط دوستانه بود. اصیل الدین در حق او مهربانی‌ها کرده و او نیز پاس مهرورزی‌های او داشت و در نامه ای که از قاضی به اصیل الدین در درست اوست، او را ستایش کرده است.
بسم الله الرحمن الرحیم. این نوشته‌ای است از محمد، پیامبر خدا، میان مومنان و مسلمانان قریش و یثرب و کسانی که بر راه ایشان رفتند و بدیشان پیوستند و همراه ایشان جهاد کردند. اینان در برابر دیگر مردمان دستی متحدند... مومنان تقوا پیشه علیه کسی از خودشان که ستم کند، یا دست اندر کار ظلم ...
احادیث در این زمینه فراوان است که اینجا اختصارا مواردی ذکر شده است، در پاره‌ای از آنها به حقوقی برای برادر مسلمان اشاره شده است که تحت عناوین ذیل می‌بینیم:
حقوق مسلمان بر مسلمان
نهی از تفرقه
نهی از مجادله
امام باقر(علیه السلام) هنگامی که ارزش های اصیل جامعه را در معرض تزلزل می دید و نیز مرزهای قلمرور اسلامی را آماج یورش های بیگانگان و هجوم رومیان مشاهده می کرد، پیروان خود را از پرداختن به موضوعات تفرقه برانگیز نهی می کرد تا هم بستگی جامعه در برابر بیگانگان و کفار محفوظ بماند و ...
یکی از بازتابهای "برّ"، تآلف و وحدت است. "برّ" دو رابطه با وحدت دارد، اولا دعوت به وحدت، نوعی "برّ" است بلکه بزرگترین "برّ" این است که اصلاح جامعه ی اسلامی بکنید، هرجا اختلافی هست کوشش کنید دیگران را جمع کنید اختلاف را بزدایید. ثانیا خدمات جزئی به همه ی مخاطب ها، نه فقط شیعه به شیعه ...
ای زید! با مردم [عامه و اهل تسنن] با اخلاقِ خودشان معاشرت کنید، در مساجدشان نماز بگزارید و مریضانشان را عیادت کنید و در تشیع جنازه‌هایشان حاضر شوید و اگر توانستید امام جماعت یا مؤذن آنها شوید این کار را بکنید که اگر شما چنین عمل کردید؛ خواهند گفت: اینان جعفریان‌اند، خدا او را ...
در اصول کافی از امام صادق (ع) نقل شده است که ایشان فرمودند:
اسلام همان ظاهری است که مردم به آن پایبند هستند، شهادت به توحید و نبوت رسول اکرم، برپاداری نماز، پرداخت زکات و حج گزاردن خانه خدا و به جا آوردن روزه ماه رمضان، این همان اسلام است»
مسلمان بودن که اخوت دینی و حقوق اسلامی را برای فرد به ارمغان می‌آورد، غیر از مؤمن بودن است و نباید انتظار داشت تا ایمان قلبی مسلمانی ثابت گردد و سپس به او احترام نموده و با وی به مدارا و محبت پرداخت.
بررسی سیره ائمه علیهم السلام در قبال دیگران اتفاقا نشان از تاکید بر اشتراکات و پرهیز از طرح مباحث مورد اختلاف دارد تا بتواند محملی برای محبت و همدلی و همکاری و همراه سازی مهیا شود و البته طبعا اینگونه نیست که در صورت نیاز از بیان عقیده خود و اثبات صحت آن ابا داشته باشند.
به یقین طرح مباحث علمی و عاری از تعصب و نیز دوری گزیدن از ناسزاگویی و اهانت، زمینه را برای تفاهم و استحکام وحدت اسلامی فراهم خواهد کرد؛ زیرا «بحث «امامت» و جایگاه «عترت» از مباحثی است که در کتب و منابع معتبر حدیثی اهل سنت به شکل گسترده آمده است
حجت الاسلام محمود ترابی: هیچ تفاوتی بین شیعه و سنی در مورد امام زمان(ع) وجود ندارد جز اینکه اهل سنت معتقدند حضرت بعداً به دنیا می آید و یا از نوادگان امام حسن(ع) است. لذا تفاوت دیگری وجود ندارد و این امر هم می تواند ما را به وحدت برساند
یکی از آیات شریفه که به صراحت تمام به اتحاد بین مسلمانان امر نموده است و برای وحدت آنان نیز محوری قرار داده است، آیۀ «اعتصام» [103 آل عمران] است...که ایجاد وحدت نیازمند یک محور واحد است؛ زیرا مسلمانان را فرمان می دهد که به «حبل الله» تمسک جویند
حجت الاسلام محمد غفوری نژاد: سوای جهاتی که مربوط به شرایط بین المللی جهان اسلام و مواجهه جهان اسلام با استکبار جهانی می شود، وحدت اسلامی به معنای مورد نظر، ریشه در آموزه ها و تعالیم ائمه اهل بیت(ع) دارد و در سیره قولی و فعلی معصومین علیهم السلام به کرّات مشاهده می کنیم