میان قاضی حنفی مذهب، عفیف الدین کوفی، از مدرسان مدرسه عصمتیه بغداد با اصیل الدین فرزند خواجه طوس روابط دوستانه بود. اصیل الدین در حق او مهربانیها کرده و او نیز پاس مهرورزیهای او داشت و در نامه ای که از قاضی به اصیل الدین در درست اوست، او را ستایش کرده است.
بسم الله الرحمن الرحیم. این نوشتهای است از محمد، پیامبر خدا، میان مومنان و مسلمانان قریش و یثرب و کسانی که بر راه ایشان رفتند و بدیشان پیوستند و همراه ایشان جهاد کردند. اینان در برابر دیگر مردمان دستی متحدند... مومنان تقوا پیشه علیه کسی از خودشان که ستم کند، یا دست اندر کار ظلم ...
احادیث در این زمینه فراوان است که اینجا اختصارا مواردی ذکر شده است، در پارهای از آنها به حقوقی برای برادر مسلمان اشاره شده است که تحت عناوین ذیل میبینیم:
حقوق مسلمان بر مسلمان
نهی از تفرقه
نهی از مجادله
امام باقر(علیه السلام) هنگامی که ارزش های اصیل جامعه را در معرض تزلزل می دید و نیز مرزهای قلمرور اسلامی را آماج یورش های بیگانگان و هجوم رومیان مشاهده می کرد، پیروان خود را از پرداختن به موضوعات تفرقه برانگیز نهی می کرد تا هم بستگی جامعه در برابر بیگانگان و کفار محفوظ بماند و ...
یکی از بازتابهای "برّ"، تآلف و وحدت است. "برّ" دو رابطه با وحدت دارد، اولا دعوت به وحدت، نوعی "برّ" است بلکه بزرگترین "برّ" این است که اصلاح جامعه ی اسلامی بکنید، هرجا اختلافی هست کوشش کنید دیگران را جمع کنید اختلاف را بزدایید. ثانیا خدمات جزئی به همه ی مخاطب ها، نه فقط شیعه به شیعه ...
ای زید! با مردم [عامه و اهل تسنن] با اخلاقِ خودشان معاشرت کنید، در مساجدشان نماز بگزارید و مریضانشان را عیادت کنید و در تشیع جنازههایشان حاضر شوید و اگر توانستید امام جماعت یا مؤذن آنها شوید این کار را بکنید که اگر شما چنین عمل کردید؛ خواهند گفت: اینان جعفریاناند، خدا او را ...
در اصول کافی از امام صادق (ع) نقل شده است که ایشان فرمودند:
اسلام همان ظاهری است که مردم به آن پایبند هستند، شهادت به توحید و نبوت رسول اکرم، برپاداری نماز، پرداخت زکات و حج گزاردن خانه خدا و به جا آوردن روزه ماه رمضان، این همان اسلام است»
مسلمان بودن که اخوت دینی و حقوق اسلامی را برای فرد به ارمغان میآورد، غیر از مؤمن بودن است و نباید انتظار داشت تا ایمان قلبی مسلمانی ثابت گردد و سپس به او احترام نموده و با وی به مدارا و محبت پرداخت.
بررسی سیره ائمه علیهم السلام در قبال دیگران اتفاقا نشان از تاکید بر اشتراکات و پرهیز از طرح مباحث مورد اختلاف دارد تا بتواند محملی برای محبت و همدلی و همکاری و همراه سازی مهیا شود و البته طبعا اینگونه نیست که در صورت نیاز از بیان عقیده خود و اثبات صحت آن ابا داشته باشند.
به یقین طرح مباحث علمی و عاری از تعصب و نیز دوری گزیدن از ناسزاگویی و اهانت، زمینه را برای تفاهم و استحکام وحدت اسلامی فراهم خواهد کرد؛ زیرا «بحث «امامت» و جایگاه «عترت» از مباحثی است که در کتب و منابع معتبر حدیثی اهل سنت به شکل گسترده آمده است
حجت الاسلام محمود ترابی: هیچ تفاوتی بین شیعه و سنی در مورد امام زمان(ع) وجود ندارد جز اینکه اهل سنت معتقدند حضرت بعداً به دنیا می آید و یا از نوادگان امام حسن(ع) است. لذا تفاوت دیگری وجود ندارد و این امر هم می تواند ما را به وحدت برساند
یکی از آیات شریفه که به صراحت تمام به اتحاد بین مسلمانان امر نموده است و برای وحدت آنان نیز محوری قرار داده است، آیۀ «اعتصام» [103 آل عمران] است...که ایجاد وحدت نیازمند یک محور واحد است؛ زیرا مسلمانان را فرمان می دهد که به «حبل الله» تمسک جویند
حجت الاسلام محمد غفوری نژاد: سوای جهاتی که مربوط به شرایط بین المللی جهان اسلام و مواجهه جهان اسلام با استکبار جهانی می شود، وحدت اسلامی به معنای مورد نظر، ریشه در آموزه ها و تعالیم ائمه اهل بیت(ع) دارد و در سیره قولی و فعلی معصومین علیهم السلام به کرّات مشاهده می کنیم
مولوی ساداتی بیان داشت: محبت و دوستی اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جزء ایمان و محبت پیامبر است. وی اظهار داشت: از مجموعه روایات مشخص است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند حضرت فاطمه سرور بانوان جهان از اولین و آخرین است
روایاتی از ائمه داریم که به شیعیان و اصحابشان می فرمودند که نزد اهل سنت هم روایات پیغمبر و علی ابن ابیطالب وجود دارد. یکی از اصحاب از امام سوال کرد؛ آیا نزد اهل سنت احادیثی از رسول الله هست؟...امام صادق (علیه السلام) می فرماید نزد آنها هم بعضی روایات صحیح وجود دارد
حجت الاسلام دکتر الویری: توفیق این را داشتم که در نخستین کاروان سرزمین برادری حضور داشته باشم. بدون تردید یکی از خوشترین سفرهایم در مناطق سنینشین رقم خورد و هنوز از یافتههای آن سفر بهرهمند هستم
آیت الله سیدکمال حیدری: بنده از نظر فقهی فتوا میدهم که سبّ و لعن نه تنها دربارهی اهل سنت و سایر فِرَق اسلامی جایز نیست، بله کسی حقّ اهانت به مقدسات سایر ادیان و آیینها و مکاتب را هم ندارد....اساساً هر چیزى که اهانت باشد، منع قرآنى دارد.
آنچه که من از اصول به دست آمده از مکتب اهل بیت(ع) می فهمم آن است که ما در رفتارهای اجتماعی و سیاسی و فکری مان نه از امامان جلو بیفتیم و نه از آنان عقب؛ بنابراین هر نوع عملی که موجب تفرقه میان امت اسلام شده و باعث تحریک گروه های مسلمان بر علیه یکدیگر شود، از گناهان بزرگ نابخشودنی ...
علی(ع) از جانب رسوالله (ص) مامور بوده که با این مارقین قتال کند و...با آنان معامله کفار نفرمودند و آنها را از اجتماع مسلمانان محسوب می داشته و...پس طوایف مختلفی از مسلمین که در مسائلی حق بر آنان مشتبه شده جایز نیست که احدی از طوایف دیگر آنها را تکفیر کند
بایستی مخلصانه تلاش کنیم تا به شیعه و سنی بفهمانیم که این اختلافات نباید موجب شود تا گروهی از اسلام خارج شود. همه ما مسلمانیم و به اصول اصلی اسلامی اعتقاد داریم و واجب است که خودمان را در قبال تمامی مسلمانان مسئول بدانیم
اسلام یکی است و تمام اختلافات بین فرقه های اسلامی در اصل دین وجود ندارد، لذا واجب است همه در یک صف باشیم و یکدیگر را کمک کنیم و به حرف بدخواهان گوش ندهیم. ما باید از پیروزی های برادران مجاهدمان در لبنان و فلسطین خوشحال باشیم
در «سیر اعلام النبلاء» ج9، ص 387 -8 آمده: «کان رضا من اهل العلم و الدین و السودد کما کان کبیرالشان و اهل خلافت» یعنی امام رضا علاوه بر اینکه دارای علم و دینداری و سروری و مقام بزرگی بود، اهلیت و شایستگی خلافت را نیز داشت.
امیرالمؤمنین (ع) این انصاف خود را حتی به کسی که با او اختلاف نظر دارد و با ضربه ای کشنده قصد جانش را کرده ارزانی می دارد و فرزندانش را از زیاده روی در حق او نهی می کند. همه اینها برای این است که در زندگی و وفاتش نمونه ی کاملی از پایبندی به عقیده و انصاف با مخالفان را به ما ارائه دهد
دکتر قاسم جوادی به جایگاه اهلبیت(ع) نزد صوفیان در طول تاریخ اشاره کرد و گفت: شیعیان باید به این وجه از تصوف بیشتر توجه کنند و آن، جایگاه اهلبیت(ع) نزد صوفیان در طول تاریخ است. این صوفیان جریانی در تاریخ به وجود آوردند که استاد رسول جعفریان نام آن را سنیان دوازده امامی ...