نگاهی به زندگی و فعالیت‌های علامه «واعظ‌زاده خراسانی» + تصاویر

علامه «واعظ‌زاده خراسانی» که صبح روز یکشنبه در سن ۹۱ سالگی دعوت حق را لبیک گفت، علوم دینی را در حوزه‌های علمیه نجف، مشهد و قم نزد اساتید و مراجع بزرگی چون سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبائی آموخت. علامه «واعظ‌زاده خراسانی» محقق و متفکر اسلامی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بود.   وی در سال ۱۳۰۴ در مشهد و در یک خانواده روحانی که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند دیده به جهان گشود. خاندان وی حدود دو قرن در راه وعظ و تدریس علوم به مسلمانان فعالیت داشته‌اند.   وی از اوایل تحصیلات حوزوی هنگامی که هنوز از سطح فارغ نشده بود، از بیانات قرآنی و تفسیری پدر خود حاج شیخ مهدی واعظ خراسانی، نخست در نجف در سال‌های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۱ و سپس در مشهد از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۹ در مسجد گوهرشاد بهره فراوان برد.     تحصیلات: وی پس از گذراندن دوره مکتب‌خانه و مدرسه در سال ۱۳۱۸، همراه پدرش راهی نجف اشرف شد و تا اواسط سال ۱۳۲۱ در آنجا ادبیات و مقدمات و سطوح ابتدایی فقه و اصول را فراگرفت. در این سال به مشهد مراجعت کرد. در حوزه علمیه مشهد تحصیلات حوزوی را تا سال ۱۳۲۸ در رشته‌های مختلف علوم اسلامی اعم از نقلی و عقلی و معارف و نیز سطوح عالی و بخش‌هایی از درس خارج فقه و اصول را نزد استادان آن حوزه مانند سید یونس اردبیلی، کفائی، میرزا مهدی اصفهانی، حاج شیخ هاشم قزوینی، حاج شیخ مجتبی قزوینی، حاج شیخ کاظم دامغانی و دیگران طی کرد.   وی در حوزه با سید علی سیستانی هم‌مباحثه بود. در شهریور سال ۱۳۲۸ به حوزه علمیه قم منتقل و طی ۱۱ سال از درس‌های استادان بزرگ آن سامان و مراجع تقلید وقت چون آیت‌الله بروجردی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر، سید محمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی و چند سال از درس اصول امام خمینی (ره) و از درس فلسفه سید محمدحسین طباطبایی استفاده کرد و در علوم نقلی و عقلی از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کرد، و همچنین اجازه نقل حدیث را از شخصیت‌های بزرگ و از جمله علامه شیخ آقابزرگ تهرانی، علامه سمنانی، رامهرمزی و اجازه شفاهی از آیت‌الله بروجردی اخذ کرد.     «علامه واعظ‌زاده خراسانی» در حوزه علمیه قم در تدوین کتاب حدیث بزرگ جامع احادیث الشیعه نزد آیت‌الله بروجردی شرکت داشت. در این دوره وی از مؤسسین و نویسندگان مجله قدیمی و پربار «درس‌هایی از مکتب اسلام» بود که از سال ۱۳۳۷ در قم انتشار یافت و با توجه به وجهه و معروفیت نویسندگان و گردانندگان آن با موفقیت همراه شد. اعضای دیگر هیئت تحریریه این مجله آقایان سید موسی صدر، علی دوانی، جعفر سبحانی، مجدالدین محلاتی، ناصر مکارم شیرازی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی و حسین نوری همدانی بودند.     وی پس از مراجعت از قم و استقرار در مشهد در سال ۱۳۳۹ به کانون نشر حقایق اسلام که محمدتقی شریعتی مؤسس آن بود رفت‌وآمد داشت و گاهی به جای شریعتی تفسیر می‌گفت. در همین سال از وی به جهت تدریس در دانشگاه مشهد مقدس (دانشگاه فردوسی) دعوت به عمل آمد و با تشویق سید محمد بهشتی در دانشکده معقول و منقول سابق (دانشکده الهیات و معارف اسلامی کنونی) در رشته تاریخ فقه جعفری به تدریس مشغول شد.   آیت‌الله واعظ‌زاده در زمینه‌های تفسیر قرآن، فقه، فقه‌الحدیث، تاریخ تفسیر، تاریخ حدیث، تاریخ علوم عقلی، تاریخ فقه، قواعد فقه، تاریخ علوم اسلامی، تاریخ اسلام و فلسفه و کلام به تدریس و ارشاد دانشجویان همت گماشت و سال‌ها به‌عنوان استاد تمام وقت در دانشگاه‌های مختلفی چون علوم اسلامی رضوی مشهد، دانشگاه تربیت مدرس و دانشکده الهیات دانشگاه تهران به تربیت دانشجویان جوان پرداخت.   وی در سال ۱۳۶۹ از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی انتخاب شد و تا سال ۱۳۸۰ این مسئولیت را برعهده داشت.     فعالیت‌ها: از جمله فعالیت‌های این عالم ربانی می‌توان به برگزاری کنگره جهانی هزاره شیخ طوسی در سال ۱۳۵۰ با شرکت علما و پیشوایان فرق مختلف اسلامی، شرکت در کنگره‌های مختلف در داخل و خارج کشور قبل و بعد از انقلاب اسلامی، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده علوم معقول و منقول مشهد (الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد)، مدیریت مجله آستان قدس رضوی، تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران، عضویت در شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عضویت در هیات‌های امنای دانشگاه مذاهب اسلامی، مدرسه عالی شهید مطهری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و شورای عالی کتابخانه ملی، مدیریت دو گروه قرآن و اقتصاد اسلامی در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نایب رئیس اتحادیه بین‌المللی علمای مسلمان اشاره کرد.     تالیفات: از مهمترین کتاب‌های تالیف «علامه واعظ‌زاده خراسانی» می‌توان به «امام خمینی و انقلاب اسلامی»، «پیام وحدت»، «ندای وحدت»، «حیاة الامام البروجردی»، «الحجّ فی السّنة»، «دراسات و بحوث»، «رسالة الشیخین»، «زندگانی آیت‌الله العظمی بروجردی»‌، «سه گفتار درباره شهید مطهری»، «الوحدة الاسلامیّة؛ عناصرها و موانع‌ها» اشاره کرد.   منبع: ایسنا