محبت اهل سنت به اهلبیت(ع) برای شیعیان قابل هضم نیست!

محمد کاظم کاظمی

ارادت اهل سنت به علی(ع) و خاندان او برای بسیاری از شیعیان قابل درک نیست. اهل سنت امام علی را یکی از «چهار یار» میدانند. همچنین او را از «عشره مبشره» میشمارند، یعنی ده یار بهشتی حضرت رسول (به باور آنان) البته شیعه حدیث عشر مبشره را قبول ندارد و من در این مورد بحث نمی کنم. این قدر هست که در دیدگاه اهل سنت، علی(ع) یکی از چهار شخصیت برتر جهان اسلام و یکی از ده انسان در تاریخ اسلام است که پیامبر بهشت را برایشان تضمین کرده است. اما قضیه به همین جا ختم نمی شود. بسیاری از اهل سنت، علی را از نظر مقام معنوی از بعضی دیگر خلفا هم برتر می دانند. این همه ستایشی که در آثار شاعران اهل سنت نسبت به علی هست، نسبت به سه خلیفه دیگر نیست. مثلا بیدل که به خلفای دیگر فقط در چند جای و به صورت پراکنده اشاره می کند، برای علی(ع) سه قصیدۀ باشکوه دارد، که این بیت معروف، از یکی از همان قصاید است:

 لب بتگر به تصدیق کمالش «یاعلی» گوید

به نوری آشنا گردد که آرد کعبه ایمانش

لقب «شیر خدا» و «شاه مردان» برای حضرت علی یک لقب فقط شیعی نیست. بیدل خود در همین قصیده می گوید:

در این مرتع شکار مکر روباهان شد آن غافل

که آگاهی ندادند از کنام شیر یزدانش

کدامین شیر یزدان؟ مرتضی آن صفدر غالب

که میخوانند مردان حقیقت شاه مردانش

و باز مولاناست که میگوید:

زین همرهان سست‌عناصر دلم گرفت

شیر خدا و رستم دستانم آرزوست

باز از بیدل بشنویم:

بیدل، به هر کجا رگ ابری نشان دهند

در ماتم حسین و حسن گریه میکند

از سنایی:

سر برآر از گلشن تحقیق تا در کوی دین

کشتگان زنده بینی، انجمن در انجمن

در یکی صف کشتگان بینی به تیغی چون حسین

در دگر صف خستگان یابی به زهری چون حسن

از اقبال لاهوری:

مریم از یک نسبت عیسی عزیز

از سه نسبت حضرت زهرا عزیز

نور چشم رحمت للعالمین

آن امام اولین و آخرین

آنکه جان در پیکر گیتی دمید

روزگار تازه آئین آفرید

برای بسیاری از شیعیانی که نسبت به این مسایل وقوف ندارند، این همه توصیف و تمجید قابل هضم نیست. با خود می گویند «شاید این شاعران هم شیعه بوده اند، ولی تقیه می کرده اند» ولی کسی که با عموم جامعۀ اهل سنت تماس دارد و این ارادت را در تک تک آنان می بیند، می داند که این نه تقیه، بلکه یک ارادت قلبی است در طول دورا نها و در همه مکان ها.

بگذارید کمی از چشمدیدهایم بگویم. حقیقت این است که با همه فراگیری رسانه ها، ما پیروان دو مذهب از معتقدات، رفتارها و باورهای همدیگر خبر نداریم. تصوری که بسیاری از شیعیان دارند، این است که اهل سنت دشمن یا لااقل بدخواه امیرالمؤمنین علی(ع) و خاندان او هستند. بر اساس همین تصور نادرست است که مثلا باری یکی از اهالی مطبوعات ایران وقتی شعرهای قهار عاصی برای امام علی و امام حسین را دیده بود، در روزنامه ای نوشته بود که «او سنی بود، اما دلی شیعی و عاشق داشت.» آن دوست ایرانی ما خبر نداشت که این قضیه «اما» به کار ندارد. اتفاقا من در همان زمان با یکی از فضلای اهل سنت برخورد کردم که این مطلب را دیده بود و از این تعبیر ناراضی بود. می گفت: «مگر این دوست نویسنده ما انتظار داشته است که جز این باشد؟ مگر او نمی داند که ما چه مقام والایی برای آن حضرت قائلیم؟» و درست می گفت.

همان طور که اهل تشیع به پنج تن ارادت تمام دارند، اهل سنت به «چهار یار» ارادت دارند و این چهار یار یعنی «ابوبکر، عمر، عثمان وعلی». آن ها این چهار خلیفه را -که خلفای راشدین نامیده میشوند- تنها خلفای برحق می دانند و عقیده دارند که خلافت اسلامی درست بعد از خلفای راشدین بود که به انحراف کشیده شد، یعنی در عصر امویان و عباسیان. ما که در کابل بودیم، حدیثی از حضرت پیامبر اکرم در کتابهای درسی ما در افغانستان نقل  میشد که ایشان فرموده اند بعد از من امت اسلام فقط سی سال زمامداران سالمی خواهد داشت (نقل به مضمون میکنم) و سی سال یعنی دوران خلفای راشدین.

اما قضیه به همین جا ختم نمی شود. ارادت اهل سنت به حضرت زهرا و فرزندان ایشان هم وصف ناشدنی است. بگذارید خاطره ای بگویم. در کابل و در محلۀ قلعۀ فتح الله تکیه ای است به نام فاطمیه که از سال ها از مراکز مهم مذهبی شیعیان در کابل بوده است. در آن جا در اوایل دهۀ شصت مسجدی هم ساختند که پدرم از بانیان آن بود -البته بانی مدیریتی، نه بانی پولی، چون پدرم سرمایه دار نبود، ولی مدیریت امور ساخت وساز مسجد و جمع کردن پول و امثال این ها با او بود- به هر حال در همسایگی فاطمیه،منزل یکی از تاجران اهل سنت بود و باری به خاطر مسایل بنایی که مزاحمتی برایش ایجاد کرده بود، آمده بود به شکایت. جریان دقیقا این بود که آجرهای مصرفی ساختمان را در کنار دیوار خانه اش چیده بودند و بچه ها از روی آجرها بالا می شدند و شوخی میکردند. وقتی او به شکایت آمد، پدرم به او قدری از وضعیت کار گفت و از این که به خاطر مشکلات مالی، کارها قدری لنگ شده است. با همان صحبت پدرم، آن تاجر بنا بر محبتی که به حضرت زهرا داشت طوری منقلب شد که فوری وعده یک کمک مالی خوب برای مسجد داد. حتی خودش گفته بود که این کرامت «حضرت بی بی» بود که مرا که برای شکایت و دعوا آمده بودم، نه تنها آرام ساخت، بلکه وادار به کمک هم کرد.

شاید این سخنان برای بسیاری از شیعیان، به ویژه در ایران قدری اغراق آمیز بنماید و بگویند «پس آن ستم هایی که بر این خاندان شد، از کجا شد؟» ولی حقیقت این است که اهل سنت هیچ گاه روایاتی را که ما در مورد این ستم ها بیان میکنیم، باور ندارند. من تا حال ندیده ام که کسی از اهل سنت  -که من در افغانستان بسیار با آنان معاشرت داشته ام- به اندازه سر سوزنی به آنچه در مورد ستم بر امیرالمؤمنین علی و فاطمه زهرا گفته می شود، باور داشته باشد. البته آن ها ستم بزرگ بر امام حسین(ع) و پیروانش را در عاشورا میپذیرند، بدان باور تمام دارند و سخت از یزید و یزیدیان منزجر و متنفرند. حالا اگر در سال های اخیر، بعضی جای ها به ویژه در نواحی تحت سیطره وهابیت چیزی در حمایت از یزید گفته می شود، ربطی به عموم جامعه اهل سنت ندارد. آنچه من می گویم، بر پایه چشمدیدهایم از توده های وسیع اهل سنت است و هر کس با این توده ها معاشرت داشته است، سخنان مرا تأیید و تصدیق خواهد کرد. متأسفانه با اختلاف افکنی هایی که اخیرا در بعضی شبکه های ماهواره ای رخ داده است، اهل تشیع را «طرفدار علی» و اهل سنت را «طرفدار عمر» میپندارند. و دیده ایم که مثلا کسانی به طعنه  میگویند و می نویسند: حشر محبان علی با علی/ حشر محبان عمر با عمر.

ولی اگر مبنای قضاوت ما نه این شبکه های اختلاف افکن، بلکه جامعۀ چندصد میلیونی اهل سنت باشد، خواهیم دید که بسیاری از آنان محبتشان به علی کمتر از عمر نیست، که گاهی بیشتر هم هست.