تا آخرین نفس به فکر وحدت مسلمین

سید جواد میرخلیلی

یکی از معضلات و رخدادهای تلخ واپسین سال های عمر علامه کاشف الغطاء، وقوع اختلاف و تفرقه میان مردم بحرین بود. در آن زمان، علامه در بیمارستان بستری بود. این عالم عامل که همواره افکار و اندیشه هایش را در حل مشکلات مردم عراق به خدمت می گرفت، با نگارش نامه ای عملا موجب شد تا این معضل نیز با راهکار تقریبی و دعوت به وحدت از سوی ایشان حل شود. کاشف الغطاء در نامه خود(این نامه در تاریخ ۲۸ شوال ۱۳۷۳؛ یعنی دقیقا در سال وفات ایشان ارسال شد)، که شامل پیام و راهکار ایشان برای پایان بخشیدن به جنگ و اختلاف مردم بحرین بود، با تأکید بر ضرورت وحدت، به مردم نوشت: «... هر انسان باشعور، عاقل و آگاهی می داند که امروز مسلمانان بیش از هر چیز به اتفاق، همدلی و توحید کلمه و هم چنین قرار گرفتن در صف واحد و تشکیل بنیان مرصوص، نیاز شدید دارند».(محمد حسین آل کاشف الغطاء ، فی السیاسیة و الحکمة، ص ۴۸)

آن گاه با اشاره به مضرات و آسیب های اختلاف و تفرقه مسلمانان، در ادامه به مسلمانان بحرینی نوشت: «مسلمانان نباید هیچ زمینه ای برای عداوت، جدایی و دشمنی به وجود بیاورند، چرا که این گونه اقدامات به برّنده ترین سلاح برای استعمارگران بدل می شود و باعث می شود که چشم و دل آنها از این گونه اختلافات میان مسلمین روشن شود و امیدوار شوند».(همان)

امام کاشف الغطاء هم چنین به تشریح روش های نفوذ دشمنان اسلام و اختلاف افکنی و تفرقه اندازی آنها بین مسلمانان اشاره کرده و به مردم بحرین به طور خاص و دیگر مسلمانان به طور عام، شیوه های نفوذ دشمن را تذکر می دهد. به باور وی: «بیگانگان و استعمارگران، تنها از طریق فتنه انگیزی و طرح شعارهای پوچ و بی پایه ای همچون ملیت و وطن پرستی می توانند مسلمانان را به جان یکدیگر بیندازند و با نابود ساختن امکانات و نیروهای آنها به غنیمت و سود برسند».(همان)

به اعتقاد کاشف الغطاء، این وضعیتی است که بر اثر رسوخ استعمار در تمام بلاد اسلامی آن روز مشاهده می شود... و رخداد بحرین نیز از همین قبیل است. ایشان، این نکته مهم را به مردم بحرین و دیگر مسلمانان بلاد اسلامی یادآور می شود که این اختلافات در حالی است که: «مردم بحرین، همه با هم، برادر دینی هستند و دین آنها دین وحدت است و اعتقاد به قرآن و شهادت به وحدانیت خدا و رسالت محمد(ص)، محوری است که همه آنها را به دور خود جمع آورده است. با این حال، آیا چیزی جز دست بیگانگان و انگشتان پنهان آنها، که برای تأمین مصالح استعمار کار می کنند، می تواند مسبب چنین اختلافاتی باشد!؟»(همان)

چنان که از نامه این مرجع عالیقدر شیعی سده چهاردهم هجری قمری بر می آید، وضعیت آن روز مسلمانان به دلیل حضور استعمار، و تلاش همه جانبه آنها برای اختلاف افکنی میان مسلمانان، بسیار خطرناک بوده که هدف آن، ایجاد تفرقه و اختلاف میان مسلمانان و به خصوص شیعیان و اهل تسنن بوده تا با جدا ساختن آنها بتوانند ضمن نفوذ در میان شان، به چپاول منابع و ثروت های کشورهای اسلامی دست بزنند؛ چنانکه نیروهای استعماری و به خصوص انگلستان در زمان کاشف الغطاء با حضور در عراق، در پی غارت ثروت عظیم نفت و دیگر ذخایر این کشور اسلامی بودند. اما کاشف الغطاء با یادآوری و تبیین ضرورت وحدت و همدلی میان مسلمانان و نیز خطرها و آسیب های تفرقه، به مسلمانان یادآور می شود که همه آنها دارای دین، خدا، کتاب آسمانی و رسول واحدی هستند و وجود اختلاف های دیگر نباید باعث ایجاد تفرقه و جدایی آنها شود و از همین جاست که می توان به راهکار تقریبی ایشان درباره وحدت میان شیعه و سنی، دست یافت.

منبع: اندیشه سیاسی علامه کاشف الغطاء، صص153-156