عالِم عالَم اندیش

در سالگرد صدور پیام تاریخی منشور روحانیت امام خمینی )رحمه الله علیه( ابتدا بخشی از منشور روحانیت را به منظور یادآوری وظیفه یک عالم دینی، ذکر نموده و در ادامه با مروری بر خاطرات عالِم عالَم اندیش، مرحوم آیت الله واعظ زاده خراسانی، یادی می نماییم از ایشان که مفتخر به القاب "روشن بینی" و "جامعیت" از سوی رهبر معظم انقلاب شدند و آثارشان نیز از سوی مقام معظم رهبری به عنوان "یکی از افتخارات علمی حوزه های شیعه و مورد استفاده ماندگار دنیای اسلام" مطرح شد.

 

 

فرازی از پیام تاریخی منشور روحانیت

مجتهد باید به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد. براى مردم و جوانان و حتى عوام هم قابل قبول نیست که مرجع و مجتهدش بگوید من در مسائل سیاسى اظهار نظر نمى کنم. آشنایى به روش برخورد با حیله ها و تزویرهاى فرهنگ حاکم بر جهان، داشتن بصیرت و دید اقتصادى، اطلاع از کیفیت برخورد با اقتصاد حاکم بر جهان، شناخت سیاست ها و حتى سیاسیون و فرمول هاى دیکته شده آنان و درک موقعیت و نقاط قوّت و ضعف دو قطب سرمایه دارى و کمونیزم که در حقیقت استراتژى حکومت بر جهان را ترسیم مى کنند، از ویژگیهاى یک مجتهد جامع است. یک مجتهد باید زیرکى و هوش و فراست هدایت یک جامعه بزرگ اسلامى و حتى غیر اسلامى را داشته باشد.

سوم اسفند 1367 روح الله الموسوی الخمینی

از جوانی، ارتباطات جهانی

شاگرد آیت الله بروجرودی بودند و زیر بنای تقریبی و وحدوی شان را از بنیان های نظری ایشان گرفته بودند. قبل از انقلاب هم چندین سفر مختلف به مصر و مراکش و لبنان و ... داشتند و حتی یکسال در مصر زندگی کرده بودند. دائما با علمای مختلف مراکز اسلامی در مصر ارتباط داشتند و آنها به خانه او در قاهره می رفتند. در کنفرانس های علمی متعددی شرکت کرده بودند و غالبا حضور و سخنرانی ایشان باعث جذب علمای مختلف می شد. می گفتند چرا تا به حال تو را نمی شناختیم.

 

 

مجمع جهانی، یک آدم جهانی می خواست

به واسطه عقبه نظری و ارتباطات جهانی شان، عملا بهترین گزینه نظام برای تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب بودند و لذا رهبر معظم انقلاب، این مسوولیت را به ایشان سپردند. همان گونه که انتظار می رفت، در مدت کوتاهی جمعی از علمای تراز یک جهان اسلام را به عضویت شورای مرکزی مجمع در آوردند و فعالیت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی آغاز شد.

فقط طلبه مقیم خارج بپذیریم!

فراتر از دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی که خود ایشان از موسسین آن بودند، ایشان به دنبال تاسیس مرکزی جهانی بودند که برای همه مناطق جهان، مبلغ جهانی تربیت کند. اساسنامه آن را هم نوشته بودند و به دنبال تامین منابع این مرکز بودند. حتی به دنبال موقوفات پشتوانه مالی آن بودند و مکانی را هم در نظر گرفته بودند. ایشان می گفتند شرط پذیرش طلبه در این مرکز باید این باشد که مقیم آن منطقه از آن کشور بشود. آنقدر دغدغه اجرایی شدن داشتند که می گفتند بهتر است طلبه متاهل باشد که از ابتدا خانواده نیز برای این حضور، همراهی کند.

 

 

تربیت طلبه برای ده ها فرهنگ و قومیت مختلف جهان!

می گفتند در این مرکز تربیت طلبه باید گروه های تخصصی برای همه مناطق جهان وجود داشته باشد که به تناسب زبان و فرهنگ و ویژگی های قومیتی و... مناطق مختلف جهان، طلبه تربیت کند. و معتقد بودند که حتی باید مسلمانان مناطق غیر اسلامی را هم حتما مورد توجه قرار داد و برای آنها هم طلبه تربیت کرد؛ و می گفتند لازمه این کار، حضور اساتید بین المللی از مناطق مختلف جهان است که باید زمینه آن را فراهم کرد.

شما نباشید، دیگران جایتان را پر می کنند

می فرمودند دشمن به هر حال، اجازه رسیدن حرف ما را نمی دهد لذا باید حضور داشته باشیم و برای همین مبلغ جهانی مهم است. اگر جمهوری اسلامی ایران حضور بین المللی نداشته باشد، دیگران بی کار نمی نشینند، می روند و سرمایه گذاری می کنند و برای تفکر خودشان نیرو تربیت می کنند. مثل وهابیت و شیعه انگلیسی که دارند همین کار را می کنند. می گفتند بخاطر فضاسازی های دشمن، بسیاری از تفکرات صحیح جمهوری اسلامی ایران به درستی به مخاطبین جهانی منتقل نمی شود و خیلی وقت ها رسانه ها، همین جریانات منحرف و تندرو را بجای ایران معرفی می کنند! لذا ایشان حضور فیزیکی مبلغ را از ده ها رسانه، مهمتر می دانستند.

 

حضور مجازی در نمازهای جمعه های جهان اسلام!

هم قبل از انقلاب از طریق رادیو و هم بعد از انقلاب بوسیله شبکه های ماهواره ای و تلویزیونی به طور روزانه اخبار اتفاقات و فعالیت های جهان اسلام را رصد می کردند. حتی تا همین اواخر عمر، روزانه لااقل یک ساعت کارشان همین بود. محتوای بسیاری از نمازجمعه های جهان اسلام را از همین طریق دنبال می کردند و اگر شبکه ای قطع می شد می گفتند از طریق اینترنت متن فلان نماز جمعه مثلا مصر را برایم پرینت بگیرید تا بخوانم.

نبض علمای بلاد، دستشان بود!

آراء و افکار علمای تراز اول جهان اسلام را دائما رصد می کردند و اگر تغییراتی در جهت گیری فکری آنها پیدا می شد، ایشان متوجه می شد؛ مثلا می گفت در فلان نماز جمعه کشور مغرب، حرف هایی مطرح شده که معلوم است این عالم دارد تحت تاثیر تکفیری ها قرار می گیرد در حالی که ایشان قبلا اینگونه فکر نمی کرده است! و حتی برای توضیح شبهات ذهنی ایشان، نامه نگاری هایی با علمای بلاد انجام می داد و تفکرات صحیح را گوشزد می کرد. ایشان معتقد بود این روش برخورد، روش اهل بیت علیهم السلام بوده است.

 

 

برای آن کتابخانه جهانی هم وصیت کرد

یکی از فعالیت های ایشان از دوره جوانی تا پایان عمر، جمع آوری کتب مختلف از سراسر جهان اسلام بود. که در سال پایانی خود، همه آن را وقف آستان قدس رضوی نمودند؛ کتابخانه ای با حدود 20 هزار کتاب و مجله از سراسر جهان اسلام. همچنین منبعی را پیش بینی کردند که از آن برای حضور سالانه افرادی در نمایشگاه های کتاب جهان اسلام هزینه شود و کتب جدید جهان اسلام خریداری شده و به کتابخانه اضافه شود. می گفتند باید کتابخانه به تفکیک مناطق مختلف جهان تنظیم شود.

جهانی بنشسته در گوشه ای

به بیش از 50 کشور جهان سفر کرده بودند. در سفرهای متعددی این اتفاق می افتاد که دانشمندان به ایشان مراجعه می کردند و ضمن استقبال از سخنان ایشان، ابراز می کردند که ما گمان نمی کردیم برای وضعیت جهان اسلام، راه حلی مانده باشد، کاش زودتر با افکار شما آشنا می شدیم. شدت تواضع ایشان به گونه ای بود که کسی فکر نمی کرد، چنین شخصیت علمی و جامعی داشته باشند. به محضی که سخن می گفت، به محور آن جمع و همایش تبدیل می شد و بعد از آن، آنقدر تقاضای ملاقات داشتند که باید از وقت استراحت خودشان هم می زدند!

 

 

موضع واحد جهانی را ببینید!

می گفتند تفاوت های یهود و مسیحیت به مراتب بیشتر از تفاوت های درون مذاهب اسلامی است ولی ببینید چطور در مواضع جهانی، کنار هم قرار می گیرند ولی ما موضع واحد جهانی نداریم و بازیچه استعمار می شویم! خودشان هم به این عامل بودند و خلوت و جلوتشان یکی بود؛ در جمع های خصوصی هم حتی اجازه حرف نادرست و ضد وحدت را نمی دادند. باورشان این بود که کارهای ظاهری هیچ اثری ندارد. نگران برخی اظهار نظرها و رفتارهای علما و حتی مداحی ها بودند و می گفتند، امروز همه چیز، زود پخش می شود لذا باید مراقب بود و البته می گفتند وقتی ما رعایت کنیم می توانیم از آنها هم توقع رعایت کردن داشته باشیم. دامن زدن به دعواها را خیانت به اسلام می دانستند.