مصر و ایران در دو ویژگی مشترک هستند

سید هادی خسروشاهی

شیخ ابوالعینین شعیشع، قاری رسمی مسجد سیده زینب(ع) در قاهره و عضو مجلس اعلای شئون اسلامی و دبیر مرکز بین‌المللی حفظ قرآن کریم و عضو کمیته مرکزی قرآن در وزارت اوقاف و عضو هیأت بنای مساجد در قاهره در 12/8/1922 میلادی/ 1343ق در شهر «بیلا» در استان «کفرالشیخ» در یک خانواده مذهبی تنگدست به دنیا آمد و پدرش که فرزندان بسیاری داشت و از تولد آخرین فرزند، نگران بود، در دوران کودکی او، از دنیا رفت و خانواده‌اش با 12 فرزند، به امید خداوند رها شد!

شیخ شعیشع نقل می‌کرد: من فرزند دوازدهم خانواده بودم و مادرم از اینکه پس از فوت پدر، نخواهد توانست این همه فرزند را اداره کند، گویا تمایلی به ولادت من نداشته؛ اما نمی‌دانست که همین فرزند آخری، به زودی دست همه اعضا خانواده را خواهد گرفت و به آنها کمک خواهد نمود. شعیشع در شش سالگی به مکتب‌خانه رفت و قبل از ده ‌سالگی، کل قرآن را حفظ نمود. او در مدرسه هم همواره قرآن را همراه خود داشت و وقتی آموزگارش علاقه وافر او را به قرآن دید، از وی خواست قرائت صبحگاهی قرآن در مدرسه را به عهده بگیرد و او با توجه به آشنایی با قرائت‌های مختلف، به سرعت جایگاه خود را در مدرسه و در میان مردم به دست آورد. شیخ می‌گفت: ‌در 14 سالگی مرا برای قرائت قرآن در مراسم بزرگداشت شهدای مصر، در شهر المنصوره دعوت کردند و من به آن مراسم رفتم و ناگهان دیدم که در برابر چندین هزار نفر باید قرآن بخوانم، در حالی که قرای بزرگسال بسیاری هم حضور داشتند. نخست ترسیدم و خواستم این مسئولیت را نپذیرم؛‌ اما ناگهان در خود نیرویی احساس کردم و دیدم که می‌توانم مراسم را با قرائت قرآن افتتاح کنم و آن روز قرائت طولانی من با استقبال همگان روبرو شد و در واقع این آغاز پیروزی و موفقیت من در میدان قرائت بود.

هنگامی که مرا برای قرائت قرآن در مجلس ختم شیخ الخضری، شیخ الازهر دعوت کردند ـ چون او از شهر ما (بیلا) بود ـ من به قاهره رفتم و پس از موفقیت کامل در آن مجلس، در قاهره ماندگار شدم و به خدمت خود ادامه دادم و به‌تدریج در مراسم رسمی کشورهای دیگر، ‌از جمله: عراق، ایران، ترکیه لبنان، سوریه، یمن، عربستان سعودی، مغرب،‌ تونس، اردن، فلسطین، سودان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه، هلند، یوگسلاوی، اسپانیا، ایتالیا، پاکستان و کشورهایی در شرق ‌آسیا و آفریقا، شرکت نمودم و دهها هزار نفر از قرائت خاص من استقبال کردند.

شیخ در قرائت قرآن کریم و ادای کلمات با صدائی رسا و نیرومند و آهنگی موزون دارای روش خاصی بود و بیشتر به روش قاری معروف «محمد رفعت» آیات را تلاوت می‌کرد؛ ولی در عین حال در همه روشها و سبکهای قرائتی چندگانه، مهارت ویژه‌ای داشت و در قرائت‌های خود بیشتر از طریق روایت «حفص» استفاده میکرد.

شیخ شعیشع نقل می‌کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هم به دعوت سازمان اوقاف به ایران آمده و در شهرهای مختلف به قرائت قرآن پرداخته بودم؛ اما از این شور و شوقی که اکنون در حضار محافل قرآنی می‌بینم، در آن دوران خبری نبود و تعداد محدودی در مجالس شرکت می‌کردند و این بی‌تردید از آثار و برکات انقلاب اسلامی و امام خمینی است که پرچم قرآن را بر افراشت و کشور را قرآنی ساخت.پس از پیروزی انقلاب، شعیشع بارها به ایران سفر کرد و در یازدهمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن در ایران به عنوان «داور» شرکت نمود و در مراسم اختتامیه سال 1374 حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که خود قرآنی است و شناخت دقیقی از قرائات مختلف و لحن و صوت قراّ دارند، در تجلیل از شیخ شعیشع گفتند: «قراّء مصر و به‌خصوص این مرد کهن و استاد قدیمی که از قدیم بنده ایشان را می‌شناسم و شاید سی سال است که با تلاوتشان آشنا هستم و بحمدلله چند سالی است که به ایران می‌آید و ایشان را از نزدیک می‌بینم و تلاوتش را می‌شنویم و امروز هم تلاوتهای بسیار خوب داشت و نوار امروز این شیخ بزرگوار و استاد قرآن از نوارهای یادگاری خواهد بود و ان‌شاءالله خواهد ماند و مایه استفاده برای همگان خواهد بود» (روزنامه اطلاعات مورخ 4 خرداد 1374 ص7 ـ بخش صحیفه نور)

 

                                                                 

آخرین سفر شیخ به ایران برای حضور در مراسم «گرامیداشت یک عمر تلاش قرآنی آسمانیان» انجام گرفت که آن مراسم از سوی بخش فرهنگی چند نهاد ایرانی و کمیسیون ملی ایسسکو و سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان برگزار شد، از شیخ شعیشع به‌عنوان برجسته‌ترین قاریان معاصر و از آیت‌الله تسخیری به خاطر فعالیتهای قرآنی و تألیف تفسیری موجز و مفید، تجلیل به عمل آمد و شیخ در آن محفل که در سالن همایش‌های بین‌المللی برج میلاد برگزار شد، وقتی مرا دید گفت: «من خود را ایرانی می‌دانم و شما را هم عضو خانواده مصری خود می‌دانیم و آرزو می‌کنیم که بار دیگر شما را در قاهره ببینیم!»... اشاره کردم که شیخ در قاهره، علاوه بر شرکت در مراسم رسمی و عام نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، دعوت ما را برای گرمی بخشیدن به محفل انس با قرآن می‌پذیرفت و اتفاقاً حضور برادر گرامی و قاری و حافظ ایرانی قرآن، جناب کریم منصوری در قاهره، که مدت دو، سه سال در نمایندگی با ما همکاری داشت و به انجام قرائتهای متعدد در محافل مختلف می‌پرداخت، نقش و تأثیر خاصی در بین محافل مذهبی و قرآنی مصر داشت و شیخ شعیشع هم عنایت و توجه ویژه‌ای برای پیشرفت وی در این امر مبذول می‌داشت.                                                                       

شیخ شعیشع در مراسم تکریم در سالن همایش‌های بین‌المللی برج میلاد، به درخواست حضار و دانشجویان «اقرء باسم ربّک الذی خلق» را تلاوت نمود و بعد عذرخواهی کرد که به دستور پزشک معالج باید از قرائت طولانی خودداری کند و بیانات کوتاهی را هم ایراد نمود و گفت: «ایران کشوری است که باید ملل مسلمان روش آن را سرمشق خود قرار دهند و به آن افتخار کنند. رهبر شما روش انبیا را دارد. شما کدام رئیس کشوری را سراغ دارید که مانند همگان بر روی زمین بنشیند و با رغبت تام ساعت ها به تلاوت افراد متعدد گوش فرا دهد؟»

شیخ‌القرای مصر از قاریان قرآنی ایران تجلیل کرد و آنها را تالی تلو قراء مشهور مصر نامید که شاید به زودی صاحب سبک جدید در قرائت قرآن بشوند. شیخ در مراسم تجلیل خود گفت: «در همه دنیا مرسوم است که بعد از مرگ انسانها از آنها تکریم می‌کنند؛ اما در ایران این روش نیکویی است که از افراد زنده تجلیل می‌کنند و من از همه کشورهای اسلامی می‌خواهم که این روش ایران را سرمشق خود قرار دهند.»