وحدت اسلامی و مقابله با تعصب مذهبی - بخش دوم
پایه ها و نمادهای وحدت
عبادات اسلام نیز، همگی نمایانگر وحدت هستند و به آن فرا می خوانند. مثلا « نماز » که عمود دین است را بنگرید. مسلمانان، از حاکمان تا مردم و از اغنیا تا فقرا، و از رئیسان تا خدمت گزاران ، همگی در یک صف می ایستند و جبین بر خاک می سایند و ندای الله اکبر من کل کبیر را سر می دهند.
* شیخ احمد کفتارو
بندگی خداوند بزرگ و توانا و رحمن و رحیم، بندگان را نیز نسبت یکدیگر مهربان و رحیم قرار می دهد. که باعث می شود درد یکدیگر را درک کنند. و در واقع، این دردی واحد و آرزویی واحد است که آنها را در کنار یکدیگر جمع می کند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: « مؤمنان در دوستی و ابراز رحمت و عاطفه به یکدیگر، مانند اعضای پیکر هستند. هر گاه عضوی از آن دردمند شود، دیگر اعضای پیکر، با بی خوابی و تب، با آن عضو هم دردی می کنند.»
عبادات اسلام نیز، همگی نمایانگر وحدت هستند و به آن فرا می خوانند. مثلا « نماز » که عمود دین است را بنگرید. مسلمانان، از حاکمان تا مردم و از اغنیا تا فقرا، و از رئیسان تا خدمت گزاران، همگی در یک صف می ایستند. و جبین بر خاک می سایند. و ندای الله اکبر من کل کبیر را سر می دهند.
و « حج » را بنگرید. مسلمانان با هر رنگ و نژادی در یک مکان می ایستند. و خود را از هر لباس و منیتی خارج می کنند. و ندای یگانگی خدا را لبیک می گویند. اخلاق جامعه ی اسلامی را می آموزند. بدون اینکه اثری از جدال و زشت کرداری و فساد باشد.
و « روزه » را نگاه کنید. در روزهای وجوبش، چه احساس وحدت عمیقی را در جان مسلمانان می فشاند. همگی روزه هستند و از مباحات و محرمات که روزه را باطل می کند، می پرهیزند. و احساس گرسنگی و ضعف، آنها را به یاد محرومان می اندازد. و به کمک و یاری فقرا و ضعیفان می کشاند.
و « زکات » نیز همینگونه است. حقی است بر گردن مومنین ثروتمند، که باید به فقرا و مساکین بدهند. آن هم بدون هیچ منت و آزاری، تا با همکاری و همیاری در راه طاعت الهی قدم بردارند و هدفشان جلب رضایت الهی باشد.
مساله ی دیگری که اسلام، آن را لحاظ می کند، حضور عناصر غیر اسلامی در جامعه ی اسلامی است. یعنی افرادی از ادیان و آیین های دیگر. لذا برای ارتباط و برخورد با این افراد، قواعد دقیقی را تنظیم می کند. تا احساس غربت و مورد ستم واقع شدن را نکنند. بلکه احساس امنیت و راحتی و اطمینان را داشته باشند.
و از همین روست آیه ی « لا اکراه فی الدین » و شخص، قبل از هر چیز انسان است و اسلام برای برادران انسانی، اهمیت بسیاری قائل شده است. و بهترین شاهد مثال ما روایت صحیحی است که می گوید جنازه ای از مقابل پیامبر (صلی الله علیه و سلم ) رد شد. حضرتش بلند شد و ایستاد. گفتند یا رسول الله! یهودی است! فرمود : « آیا انسان نبود؟ »
و نیز ابویوسف در کتاب خراج، چنین روایت می کند: عمر( رضی الله عنه ) پیرمردی یهودی را دید که گدایی می کند. پرسیدش: کیستی تو ای شیخ؟ گفت: مردی از اهل ذمه. عمر ( رضی الله عنه ) گفتش: انصاف را در حق تو روا نداشتیم. از جوانی ات بهره بردیم و تو را در پیری رها کردیم؟ سپس او را به بیت المال برد و سهمی برایش در نظر گرفت.
آیا این همان نیست که در دنیای امروز، « بیمه ی تامین اجتماعی » و یا « بیمه ی سالمندی » می نامیمش؟
در روایتی دیگر آمده است که امیرالمومنین علی(ع)، از فردی یهودی که سپرش را دزدیده بود شکایت کرد. سپس نزد قاضی آمدند و در یک جایگاه نشستند. زمانی که قاضی از مدعی، طلب شاهد کرد، سبط نبی، حسن بن علی(ع) را به عنوان شاهد معرفی کرد. اما قاضی قبول نکرد. امیرالمومنین(ع) فرمود: « آیا شهادت سید جوانان اهل بهشت را رد می کنی؟» قاضی گفت: « قوانین قضایی اجازه نمی دهد که پسر برای پدرش شهادت دهد.» و آنگاه از یهودی طلب شاهد کرد. یهودی گفت: « زره مال من است و در دستان من است». بنابراین چون امیرالمومنین(ع) شاهدی نیاورده بود، قاضی به نفع یهودی حکم داد. در صورتی که زره مال امیرالمومنین(ع) بود. آنگاه یهودی شگفت زده شد. زمانی که دید شریعتی به نفع دشمن و به ضرر رهبر امت حکم می دهد. پس به پاکی شریعت و قوانین اسلامی اعتراف کرد و با قلبی صادق، شهادتین را ادا کرد.
مترجم: س. اقدامی
وحدت اسلامی و مقابله با تعصب مذهبی - بخش اول
