علل موفقیت امام موسی صدر

یکی از رهبران و منادیان بی بدیل در عرصه وحدت، امام موسی صدر هستند که در نهم شهریور سال 1357 در کشور لیبی ناپدید و یا به عبارتی دیگر ربوده شدند. به مناسبت سالگرد ربوده شدن این شخصبت نستوه در عرصه فعالیت های فرهنگی، مذهبی، سیاسی و....که از او شخصیتی بین المللی و فرامذهبی ساخت، به برخی از علل موفقیت ایشان بطور اختصار اشاره خواهیم کرد.

 

الف ) کار و تلاش پی گیر

در عرصه های خدمت و کار بسیار فعال و با نشاط حاضر می شد. هر روز 18 ساعت و گاه بیشتر کار مفید انجام می داد، بدون اینکه کوچکترین احساس خستگی کند. در طول مسیر(از شهر صور تا طرابلس) که حدود 160 کیلومتر است برنامه دیدار، سخنرانی، جلسه، نظارت و.... داشت. تماس های او با قشر های مختلف مردم بسیار وسیع تر از آن است که به تصور ما آید. از ساعت 7 یا 8 صبح از منزل خارج می‌شد تا ساعت 1،2 بعد از نیمه شب به منزل بر می‌گشت. گاهی از سوی همکاران و نزدیکان او را به استراحت دعوت می‌کردند، در جواب می‌گفت : "من متبلا هستم، چاره ای ندارم، نمی‌توانم مشکلات مردم را ببینم و بی‌تفاوت بمانم ...."

 

ب ) نوآوری در گفتار

امام موسی صدر تسلط کافی و اشراف کامل بر تمامی اصول و مبانی اسلامی اعم از فقه، فلسفه، تفسیر، کلام، ادبیات، شعر و عرفان داشت. او به کمک ذوق سرشارش آنها را در قالب جدید می‌ریخت و برای مردم و جوانان عرضه می‌نمود. یکی از شخصیت های فرهنگی لبنان چنین می‌گوید :"امام صدر تمامی گفتار و کردارش برای مردم جدید و جذاب بود و هرچه که مطرح می‌کرد تازگی داشت. امام صدر خدای جدیدی به آنها ارائه کرده بود که تاکنون نمی‌شناختند. محمد(ص) جدیدی به آنها معرفی کرده بود که تاکنون نمی‌شناختند..... تا آن زمان هر وقت که صحبت از خدا به میان می‌آمد از همان نگرش و توضیحات سنتی و قدیمی استفاده می‌شد اما..... خدایی که بر زبان موسی صدر جاری می‌شد غیر از خدایی بود که بر زبان دیگران جاری می‌گشت."

 

ت ) ریشه یابی مسائل

در مشکلات و مسائل اجتماعی هرگز تحت تأثیر ظواهر و ارزیابی های سطحی و قشری قرار نمی‌گرفت. بلکه با دقت و تامل بیشتر به ریشه یابی اساسی آن توجه می‌کرد چنان که در بحث علمی پیرامون علل عقب ماندگی مسلمانان نیز همین اصل مهم را ملاک قرار داده بود. امام موسی صدر وقتی ریشه فساد و تباهی جوانان و شیعیان لنبانی را به حق شناخت، همانند طبیب حاذق به مداوای آن پرداخت.

نخست آنها را با تاریخ، فرهنگ و دین خود آشتی داد، ازرش ها و ضد ارزش ها را برایشان تعریف کرد. کرامت، رسالت و جایگاه رفیع انسان را برای آنان شرح داد. دشمن را در جلوی چشمان حیرت زده‌ی شان حقیر و ذلیل کرد و بعد از اندکی از همان جوان‌ها، انسان های پولادین، بلندهمت، مکتبی و حزب الله ساخت که امروز آوازه حماسه شان دنیا را شگفت زده کرده است.

 

ث ) مثبت گرایی

یکی دیگر از عوامل اصلی موفقیت امام موسی صدر، روحیه مثبت گرایی او در برابر پدیده‌های جدید اجتماعی بود.

امام موسی صدر جزء شخصیت‌های نادری شد که همواره در مقابل پدیده‌های جدید اجتماعی از موضع قدرت و مثبت ، بهره می‌گرفتند. او در عین حال که به نقاط منفی و مخرب این پدیده ها توجه کامل داشت، ضمن مهار آن ابعاد، تلاش می‌کرد تا از نقاط قوت و مثبت این پدیده ها کمال استفاده را در جهت رشد و بالندگی جوامع اسلامی ببرد. وی جزء جند نفر طلاب و  یا نخستین طلبه ای بود که برای اولین بار پای به دانشگاه گذاشت .زمانی که در محیط‌های مذهبی کسی جرات نمی کرد مجله یا روزنامه ای بخواند او با همکاری دوستان مجله مکتب اسلام را به راه انداخت.

 

در اوایل دهه چهل که مصطفی عقاد کارگردان فیلم محمد رسول الله(ص) تصمیم گرفت ساخت این فیلم را آغاز کند، اغلب محافل مذهبی در لبنان، ایران، عراق و سایر کشورهای اسلام اعم از شیعه و سنی به مخالفت شدید با او برخاستند. در این میان تنها شخصیت مذهبی که مخالفت نکرد و کارگران آن را تشویق نمود، علاوه در این مورد همکاری تنگاتنگی هم با او داشت، امام موسی صدر بود. چنان که در آخر نیز این فیلم تاریخی به امضا و مهر تایید وی مزین گردید. او اعتقاد داشت، حالا که دشمن هنر هفتم را وسیله تهاجم به اردوگاه های فرهنگی اسلام قرار داده و ناجوانمردانه به آن می تازد، ما نیز باید در همین سنگر و خاکریز نیرو پیاده کنیم و با بهره وری از این هنر مقدس، به جنگ با آن برخیزیم. در غیر این صورت در عرصه های فرهنگی همیشه مغلوب آنان خواهیم شد.

 

ج ) بهره گیری از قابلیت ها

همین روحیه مثبت گرایی این قدرت و کارایی را به وی داده بود که بتواند با تمام گروه ها و شخصیت های مختلف که گاهی هم افکار و سلیقه های متفاوتی داشتند ارتباط برقرار کند، آنها را در یک جا جمع نماید و از نقاط قوت و قابلیت های هر کدام در جهت بستری واحد نسبت به اهداف و آرمان های مقدس خود بهره گیرد. او علاوه بر مجلس اعلی، حرکت محرومین، جنبش امل که محور فعالیت هایش بود، محافل و تشکل های فرعی دیگر هم به مناسبت های مختلف به وجود آورده بود تا برخی از افراد سیاسی، رجال دولتی، سران قبایل و عشایر را در آن بگنجاند و در مواقع لزوم از وجودشان استفاده نماید.

 

ح ) ارتباط با مردم و سران

امام موسی صدر علاوه بر اینکه با مردم در ارتباط تنگاتنگ بود، به نیروی لایزال مردم ایمان کامل داشت و نقش آنان را بسیار کار ساز و حیاتی می دانست و اعتقاد داشت باید همه چیز را با مردم صادقانه در میان گذاشت. در همین حال از برقراری ارتباط با سران و دولتمردان کشور لبنان و سایر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی هم غافل نبود. او اضافه بر شخصیت های سیاسی، با شخصیت های علمی و مذهبی مانند شیخ محمود شلتوت، شیخ محمد غزالی و.... ارتباط نزدیک و صمیمی داشت. بطوریکه اینها از متحدین امام موسی صدر به شمار می آمدند.

 

به رغم این ارتباطات بسیار قوی با شخصیت های بزرگ سیاسی، علمی، فرهنگی و مذهبی، به هیچ وجه آن را کافی نمی دید. او همانطوری که غفلت از مردم را بسیار شکننده و اشتباه می دانست، تکیه بر مردم و بی توجهی به سران را و شخصیت های بزرگ را کافی نمی دید و اعتقاد داشت جهت دستیابی به آرمان های بزرگ اسلامی و پیروزی نهایی باید هر دو در کنار هم قرار بگیرند.

 

منبع: کتاب امام موسی صدر، ص 294 تا 305

 

 

لینک مطلب عربی