نمونه های از سختگیری های خوارج

مواجهه امام علی «ع» با تکفیری ها چگونه بود؟

علی رغم اشتباهاتی که خوارج انجام دادند و حتی حکم به تکفیر مولا امیرالمومنین کردند ولی حضرت حکم به تکفیر آنها نفرمودند. بلکه دیده میشد که حضرت حقوق آنها را می دادند و تاکید داشتند به اینکه با آنها مثل مسلمانان رفتار شود.

استاد حسین الخشن

ترجمه محمد رحمانیان

 

شکی نیست که تکفیر خلاف فطرت انسانی است، فطرتی که دنبال خیر است و گریزان از ظلم و دشمنی. خروج از فطرت از اول تاریخ دارای یاورانی بوده است. لذا این قول که تکفیر حالتی جدیدی است که بعد پیدایش اسلام پیدا شده و قبل اسلام نبوده است مورد قبول نیست.

اما در مورد تاریخ اسلام می توان فرقه خوارج را اولین حرکت تکفیری دانست که معتقد بودند مرتکب کبیره کافر است. تا حدی که قائل شدند که امام علی علیه السلام کافر است چون از بعد قبول حکمیت توبه نکرد. آنها قبول حکمیت را معصیت کبیره می دانستند.

نمونه های از سختگیری های خوارج

آنها خون مسلملنان را مباح میدانستند بدون ذره ای توجه و مراعات کردن حدود آن. یکی از نمونه های که تاریخ نقل میکند:

خوارج در مسیر راهشان به نهروان به مردی با همسرش مواجهه شدند. سپس نامش را پرسیدند و سوالاتی درباره عقایدش نسبت به ابوبکر و عمر و عثمان و حضرت عی علیه السلام قبل از حکمیت و بعد از آن که چگونه بودند، پرسیدند.

او گفت حضرت علی علیه السلام آگاه تر از شما بود به خداوند و نسبت به دینش باتقواتر و بابصیرت تر از شما بود.

گفتند تو از هوا و هوست پیروی کردی و افراد را پیروی میکنی بر اساس نامشان نه افعال و کردارشان، به خدا قسم تورا میکشیم به طوری که تا الان کسی را اینطور نکشته اند.

سپس او را کشتند و شکم همسرش را که حامله بود شکافتند و فرزند او را کشتند، و در مسیر راه سه زن دیگر را کشتند و همچنین ام سنان صیداوی را هم کشتند.

نحوه برخورد امیرالمومنین علیه السلام با خوارج

امام علی علیه السلام به بهترین نحو با آنها برخورد می کرد و شبهات آنها را با دلیل و منطق جواب می داد. بدون اینکه آنها را از حقوق سیاسی و شرعی منع کند. مگر بعد از اینکه راه بر مردم می گرفتند و به امنیت عمومی اخلال وارد کردند. حضرت برای اجرای حد طغیان خوارج به منظور حمایت از امنیت اجتماعی  و حفاظت از اجتماع قیام کردند،و اگر به طغیان و اختلال در نظام ادامه نمی دادند حضرت  به همان روش معارضه استدلالی و منطقی خود که با سایر مسلمانان هم داشتند ادامه می دادند.

حضرت در ابتدا عبدالله بن عباس را فرستادند تا با آنها گفتگو کند و به دلائل شان گوش کند و دعوتشان کند تا از طغیان و یاغی گری خود دست بردارند و به اجتماع مسلمین بازگردند. ولی آنها بر انحراف خود اصرار داشتند و به دشمنی خود ادامه دادند لذا حضرت ناچار شدند با آنها روبرو شوند و شر و خطر آنها را دفع کنند.

ترک تکفیر خوارج

علی رغم اشتباهاتی که خوارج انجام دادند و حتی حکم به تکفیر مولا امیرالمومنین کردند ولی حضرت حکم به تکفیر آنها نفرمودند. بلکه دیده میشد که حضرت حقوق آنها را می دادند و تاکید داشتند به اینکه با آنها مثل مسلمانان رفتار شود.

زمانی که از حضرت درباره خوارج سوال شد که آیا کافرند حضرت نفرمودند کافرند بلکه فرمودند که آنها قومی بودند که تاویل کردند و به خطا رفتند.

ابن حجر عسقلانی میگوید اینکه امیر المومنین حکم به تکفیر خوارج نکردند از روی جهل نبوده بلکه حضرت آگاه ترین فرد به خوارج و عقاید آنها بودند. ایشان وجهی ندیدند برای حکم به تکفیر مسلمانی که شهادتین گفته حتی اگر یاغی شود. حضرت درجای دیگر درباره خوارج میفرمایند برادرانی که علیه ما طغیان کردند.

تکفیری های جدید

بعد از نابودی خوارج در نهروان شخصی از امام علی علیه السلام پرسید آیا خوارج کلا نابود شدند. حضرت فرمودند: هرگز، عقاید اینها مانند نطفه ای در اصلاب مردان و رحم زنان می ماند هر زمان موقعیتی باشد بروز می کند. زمانی می رسد که بعضی فرقه ها می آیند که عامه مسلمانان را تکفیر می کنند و آنها را مشرک می دانند فقط بخاطر تبرک جستن به بعضی آثار پیامبر صلی الله علیه واله و بخاطر توسل به او. و الان می بینیم تمام تکفیریها منشعب از خوارج می باشند.