روش امام هادی «ع» در برخورد با مخالفین
حلیم و بردبار واقعی کیست؟
امام علیه السلام اهتمام داشتند تا شیعیانشان مکارم اخلاق را حتی با غیر مسلمانها رعایت کنند تا نزدیکترین افراد به امامشان باشند.
آیت الله شیخ حسین الراضی
ترجمه: محمد رحمانیان
امام هادی علیه السلام می فرمایند:
حلم و بردباری آن است که بر هوای نفس خود تسلط داشته باشی و خشم خود را فرو بخوری در حالی که قدرت بر جواب دادن داری.
این کلام امام نشان دهنده بزرگترین مشکل اجتماع و بیان راه حل آن است. وجود اختلاف بین افراد جامعه که باعث دشمنی بین آنها شده و سبب شده که افراد دنبال عیوب یکدیگر باشند، در این حال بعضی افراد که بی خبر از اختلاف دو نفر هستند شروع می کنند به بیان دروغها و تهمت هایی که خود فرد متهم از آن بی خبر است. بنابرین این فرد یا باید مقابله به مثل کند و آنچه از اخلاق و دین دارد کنار بگذارد که این بزرگترین مشکل جامعه است. یا اینکه بر نفس خود مسلط باشد وبردبار باشد. بالاتر از آن کظم غیظ است، چون غیظ بالاترین مرتبه غضب است که برای انسان هنگام توجه به چیزی که ضرری برای او ندارد، اتفاق می افتد.
خداوند میفرماید کسانی که خشم خود را فرو می خورند و آن را مقید میکنند به حالت قدرت بر انتقام، که این فرد قطعا حلیم و بردبار واقعی است.
مفهوم خیر
امام می فرمایند:
بهتر از خیر، فرد خیّر میباشد چون یک خیر متحرک است و زیباتر از زیبایی قاِئل به آن است. زیرا انسان نمیتواند زیبا باشد مگر اینکه قائل به آن باشد و برتر از علم عامل به آن علم است. برای اینکه علم وسیله شناخت حلال وحرام است ولی عالم عامل حافظ علم و زنده کننده آن در جامعه است. بدتر از شر، فرد شرور است زیرا یک شر متحرک در اجتماع است. و ترسناک تر از وحشت کسی که ایجاد وحشت می کند، زیرا علاوه بر اینکه خود مرتکب خطرات بزرگ می شود دیگران را هم گرفتار می کند.
آثار حسد
امام علیه السلام می فرمایند:
از حسد دوری کن چون در تو اثرش بروز می کند ولی حسد تو به دشمنت تاثیری نمی کند.
حسود آنقدر که به خود ضرر می رساند به دشمنش ضرر نمی زند.
امام هادی علیه السلام هم مانند پدران بزرگوار خود با روش دعا و مناجات سعی در تربیت و هدایت امت اسلامی داشتند. در دعایی می فرمایند: خدایا به ما توفیق هدایت یافتگان و عمل اهل یقین و جدیت صابران و تقوای بردباران و عیب پوشی صدیقین عطا کن تا بترسیم از عصیان تو و اطاعتت کنیم تا به کمال برسیم.
امام علیه السلام اهتمام داشتند تا شیعیانشان مکارم اخلاق را حتی با غیر مسلمانها رعایت کنند تا نزدیکترین افراد به امامشان باشند.
صبر امام
قرشی میگوید: از اخلاق امام هادی علیه السلام صبر بر سختی های دنیا بود. متوکل عباسی حضرت را محصور کرده بود و مانع از رسیدن حقوق شرعی به امام می شد و حتی هر حق دیگری را، ولی امام رفتاری کریمانه با دشمنان خود داشتند.
علی بن محمد از ابراهیم بن محمد طاهری می گوید:
متوکل مریض شد به حدی که نزدیک بود هلاک شود مادرش نذر کرد اگرمتوکل خوب شود مالی زیاد ازمالش به امام هادی علیه السلام بدهد.
فردی را نزد امام فرستاد. امام دستور عملی به او گفت که عمل کردند و متوکل خوب شد، پس مادر متوکل ده هزار دینار به مهر خود برای امام فرستاد.
سعید بن حاجب میگوید بواسطه گفته بدخواهان امام که ایشان اسلحه در خانه فراهم کردند به قصد شورش به دستور متوکل شبانه به خانه امام حمله کردیم و امام در حال نماز بودند وقتی خواستیم درتاریکی خانه امام را تفتیش کنیم خود امام شمعی داد و چیزی نیافتیم جز کیسه ای که مهر مادر متوکل بر آن بود. زمانی که متوکل از جریان آن کیسه با خبر شد کیسه ای دیگر حاوی چهارصد دینار به آن ضمیمه کرد ودستور داد برگردانیم.
در زمان امام دو فرقه وجود داشتند. یکی فرقه مجبره که قائل بودند خداوند بندگان را مجور به افعال کرده. و فرقه مفوضه که قائل بودند خداوند تمام امور را به بندگان واگذار نموده .
امام علیه السلام با بیان حدیثی از جد بزرگوارشان امام صادق علیه السلام فرمودند که نه جبر است و نه تفویض بلکه بین این دو است.
از نتایج افکار انحرافی در حال حاضر این است که خیر را شر و شر را خیر جلوه دهند و اطفال و بی گناهان را میکشند به نیت قربه الی الله همانطور که پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله پیش بینی کرده بودند. واسلام از این افکار مبری است.
بنابراین مومنین و مسلمین باید در شناخت آنچه مصلحت یا مضر برای اسلام است اآگاه باشند و آن را بر مصالح شخصی و قومی خود مقدم کنند.
