برادری که نمی شناسیم
حکومت خوارزمشاهیان سنی است ولی حرم امام رضا را بازسازی می کند و می سازد، مرقد ایشان را در قرون مختلف علمای اهل سنت زیارت کرده اند، مثل قرن چهارم که بستی که محدث مشهوری از اهل سنت است، خود موارد متعددی را از زیارت بزرگان اهل سنت از مرقد امام رضا (ع) نقل می کند.
گفتاری از استاد حسن رحیم پور ازغدی
حسن رحیم پور ازغدی پژوهشگر و استاد دانشگاه شهریورماه 93 در جمع دانشجویان و طلاب در مشهد به شرایط و اتفاقات اخیر جهان اسلام پرداخت و ضمن بررسی مواجهه ما با تکفیری ها، درباره ضرورت و چگونگی التزام و تحقق «وحدت اسلامی» سخن گفت، گزیده هایی از این سخنرانی را در ادامه می خوانید.
مرز بین شیعه و رافضی مشرک
تشخیص مرز بین شیعه با رافضیِ مشرک، البته خیلی از این رافضی ها مستضعف فکری اند ولی در تاریخ بوده اند؛ قرامطه حمله کردند و به اسم شیعی گری حجرالاسود را دزدیدند یا به اسم شیعه گری عمل و نماز را ول کردند و گفتند دلت پاک باشد، چنان که در اهل سنت هم تصوف را داشتیم، مرز بین این ها باید روشن شود، یک چیزهایی به نام شیعه تبلیغ می شود که عقیده شیعه نیست.
مرز بین سنی و وهابی تکفیری
تشخیص مرز بین سنی با وهابی تکفیری، در بین اهل سنت خیلی هایشان اصلاً تاریخشان این نیست، نگاهشان به توسل و زیارت و شفاعت اصلاً این نیست، 30 سال پیش در هیچ جای جهان اسلام جز منطقه آل سعود و سه چهار منطقه کوچک، در اغلب جهان اسلام حب اهل بیت(ع) رواج داشته است؛ من از آفریقا تا آسیای میانه و شرق آسیا مزار فرزندان اهل بیت(ع) را می بینم که اهل سنت به زیارتش می آیند، در سودان یکجایی را دیدم که مرکز یک فرقه وسیع از تصوف سنی بود و یک امامزاده از نسل امام موسی بن جعفر(ع) بوده است، در بالکان، در بوسنی، سنی مجاهدی که دارد با صرب ها می جنگد، بخش مهمی از اذکارشان مربوط به امام زمان(عج) است. شرق آسیا در اندونزی، اهل سنت در دهه اول محرم، مراسم تابوت دارند و هرروز صدها هزار سنی مذهب تابوت امام حسین(ع) را به دست می گیرند، بعضی شان می دانستند از فرزندان پیامبر بوده است ولی نمی دانستند امام حسین(ع) کیست.
رابطه اهل سنت و ائمه(ع)
حکومت خوارزمشاهیان سنی است ولی حرم امام رضا را بازسازی می کند و می سازد، مرقد ایشان را در قرون مختلف علمای اهل سنت زیارت کرده اند، مثل قرن چهارم که بستی که محدث مشهوری از اهل سنت است، خود موارد متعددی را از زیارت بزرگان اهل سنت از مرقد امام رضا (ع) نقل می کند.
حاکم نیشابوری کتابی در شرح حال امام رضا (ع) دارد به نام مفاخرالرضا، منتجب الدین بدیع رییس دیوانسالاری و کاتب بزرگ درگاه سلطان سنجر سلجوقی (که قوی ترین سلطان سلجوقی و رسماً سنی است). نمونه دیگر، لبّ الالباب حوفی می گوید ... «مشکلاتی بزرگی در کارمان پیش آمد. دست جمعی با دوستان برای حل مشکل به زیارت علی بن موسی فرزند پیامبر(ص) رفتیم ...... چون آن را تحلیل کردم و خدمت او بیاوردم، آن را بدرید و فرمود دوباره بنویس... . من از غایت زجرت و تنگ دلی به مشهد مبارک علی بن موسی الرضا ع رفتم و از روح پاک او استمداد طلبیدم و به تضرع و ابتهال در آن موقف متبرک بنالیدم و تسهیل شیوه از صمد متعال بخواستم، خداوند دعایم را مستجاب کرد.»
نمونه دیگر زیارت حضرت معصومه(س) توسط علمای بزرگ اهل سنت است، مثلاً قرن ها قبل در قرن ششم هجری قبل از این که این بحث های تقریبی باشد، می گوید: اهل قم به زیارت حضرت معصومه(ع) می روند که حنیفی و شفعوی و اهل ... سنی و شیعی به زیارت حسین بن رضا(ع) می روند.
نمونه دیگر این که طرف می گوید: «هم در حرم امام رضا(ع) و هم حرم امام حسین(ع) از مذاهب مختلف، مردم ایران می آمده اند، می گوید وارد نیشابور شدیم، در مساجد مختلف اعم از حنفی ها، زیدی ها و شافعی ها و جعفری ها (که همه هم در مسجد هم راحت رفت وآمد می کنند)، باهم برادرند.»
این ها هم تا قبل از 200 سال قبل است که انگلیس به جان مردم بیافتد، البته قبلش مواردی از جنگ داریم، ولی نه شیعه سنی. مثلاً داریم بین حنفی و شافعی چندین یا جنگ حنبلی و اشعری یا شیعه اثنی عشری همیشه با اسماعیلی مخالف بوده اند.
بین شیعه زیدی و اسماعیلی جنگ شده است، جناب امام طبری که از دنیا رفت و در بغداد خواستند دفنش کنند، حنبلی ها و بخشی از اهل حدیث جلوی تشییع جنازه طبری را گرفتند که نباید در قبرستان مسلمین دفن شود، در میان شیعیان بوده است که علما همدیگر را تکفیر کرده اند. این ها همیشه بوده است ولی چیزهای دیگری هم بوده است، مثلاً کرامت و روایاتی امام رضا(ع) در کتب اهل سنت یا حکم های فقهی ای که به استناد روایات امام رضا(ع) داده اند.
نمونه دیگر به نقل از ینابیع المودّة و شواهد النبوة، از محدث اهل سنت نقل می کند که موسی بن جعفر(ع) فرمود پیامبر(ص) و علی(ع) را خواب دیدم که فرمودند فرزندت علی است که معصوم است و خطا ندارد.
این را شنیده اید که امام رضا(ع) به هر شهری پا می گذاشت مردم به استقبال می آمدند، بسیاری از این شهرها سنی بوده اند، ازجمله نیشابور که گفته اند بیست هزار نفر حدیث سلسلة الذهب را نوشتند که اهل بیت(ع) از شروط توحیدند. در کتب اهل سنت این ها نوشته شده است. نود درصد این ها سنی بوده اند، می گفتند پسر پیغمبر، امام عدل، نمونه زهد آمد.
وقتی ایشان به مرو آمدند، مردم آنجا در نماز عید حضرت شرکت کردند، ساکنان مرو در آن زمان از اهل سنت بودند، همان نماز عیدی که مامون ترسید علیه حکومت تظاهرات شود و بین راه جمعیت را متوقف کردند؛ در همان زمان اغلب مردم مرو سنی بوده اند، شیعیان اهل بیت(ع) تازه داشتند از مدینه به سمت مرو می آمدند، این امام زاده ها خیلی هایش مالِ آن دوران است، قبلش هم در خراسان تشیع بود، چون اصلاً شعار بنی عباس «الرضا من آل محمد» بود و در خراسان کارشان گرفت. ولی ازآنجا شیعه در خراسان بسیار جا افتاد.
یا در مورد زید، ابوحنیفه طرفداری کرد و فتوا داد که هر کس در این جهاد شرکت کند، ثواب 50 حج را دارد یا امام شافعی خودش در جهاد کنار زیدی ها جنگید، امام شافعی متولد غزه است و مادرش از علوی های شامات است، امام شافعی درراه حکومت اهل بیت(ع) تا پای چوبه دار رفته.
در خیلی جاها می بینید شیعه و حنبلی و شافعی یک نظر دارند حنفی یک نظر دیگر. اگر اسم شیعه رویش نباشد، نمی فهمید کدام یکی بیشتر با دیگران اختلاف دارد، چرا هنوز پژوهشگاهی نداریم که طلبه های باسواد و علمای باسواد شیعه و سنی و فقیه، بنشینند این ها را دربیاورند؟
جناب ابوحنیفه می گوید اگر جعفر بن محمد نبود، مسلمین احکام حج را نمی دانستند، شما رابطه امام جعفر صادق(ع) را با امام مالک بن انس و امام ابوحنیفه ببینید، صریح می بینید یکجایی امام جعفر صادق(ع) احترام می گذارد، می گوید بلند شد من را کنار خودش نشاند، در عین احترام، صریحاً هم حرف هایش را می زند، رسماً می گوید قیاس با تفسیری که شما می کند نکات مثبتی دارد ولی مشکلاتی هم دارد، هم به هم احترام می گذارند، هم اختلاف علمی دارند. هم ابوحنیفه می گوید لولا سنتان لهلک النعمان. چرا ما مانند ائمه مذاهب رفتار نمی کنیم؟ خودِ ابوحنیفه می گوید وقتی وارد شدم، امام صادق(ع) متکایی که پشت خودش بود، پشت من گذاشت.
تشکیل امت واحده با ولایت فقیه یا خلیفه
هدف ما تشکیل امت واحده است، ولی یکی از زوایای تاریک این است که امت واحده بر اساس ولایت فقیه یا خلافت اداره شود؟ بسیار سوال مهمی است. من می پرسم از شما که در عصر خلافت فرق ولایت فقیه و خلافت چیست؟ چند فرق را بگویید. وقتی امام زمان(ع) بیایند که طبق روایات شیعه و سنی مقبول اند و همه قبول می کنند، در عصر غیبت، این دو خیلی فرقی ندارند، هر دو شاخصه های یکسانی مطرح می کنند، هر دو می گویند حاکم طبق شرع عمل کند، عادل باشد و عالم و فقیه و دین شناس و زاهد و مدیر و مدبر و شجاع و مورد مخالفت مردم نبودن.
در مصداق بیرونی فرایندها یکسان است هرچند در نظر مبنای مشروعیت متفاوت است، مسئله ولی امر در بخشی مهم از اهل سنت بوده است که هر کس حاکم شد، شما حق قیام ندارید ولو امربه معروف و نهی از منکر کنید، تزشان هم این است که امنیت مهم است، ولی شیعه می گوید کسی که شرایط را ندارد، مشروعیت ندارد، اگر زورمان نرسد، تقیه می کنیم ولی زورمان که رسید، امربه معروف و نهی از منکر می کنیم تا مرحله انقلاب.
در بعضی کتب اهل سنت هست که اگر ظالم هم باشد نباید شورش کرد البته در مقابل، در بین آخوندهای شیعه هم بعضی در مورد عصر غیبت این را گفته اند که ما نباید برای تشکیل حکومت قیام کنیم چون حکومت فقط باید دست اهل بیت(ع) باشد.
متأسفانه تفرقه می اندازند که این دو جریان سالم شیعه و سنی به هم نزدیک نشوند. در ایران بسیار تلاش کرده اند اختلاف بیندازند ولی ما ملت سنی و شیعه رشید داشته ایم. نتوانسته اند. باید تلاش کنیم که نتوانند و ما آتش اختلاف درجاهای دیگر را هم خاموش کنیم.
منبع: ویژه نامه امت واحده روزنامه خراسان
