رویکرد وحدتی آیت الله بروجردی چه برکاتی برای تشیع داشت؟
ردم اگر محاسن کلام ما را می دانستند از ما تبعیت می کردند
در گذشته قوانین اغلب کشورهای اسلامی بر اساس فقه حنفی بود. از این به بعد منبع حقوق مدنی و فقه کشور مصر و سایر کشورها به تبع آن، فقه همه مذاهب است. لذا تاکنون در حدود پنجاه قانون از قوانین کشور مصر و سایر کشور های اسلامی مثل امارات و سوریه و لبنان و سودان تغییر کرده و مطابق با فقه شیعه شده است. به خاطر قوّت دلیل.
حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم بی آزار شیرازی
بدون «المبسوط» شیخ طوسی به جلسه افتا نمی رفتم!
کتاب "المبسوط" شیخ طوسی کتابی است که حضرت آیت الله برجوردی آن را برای علما و شیوخ الازهر مصر فرستادند. وقتی که آن ها این کتاب شیخ طوسی را دیدند گفتند که بله شیعه هم فقه مدون دارد. استاد ما علامه قمی دبیر کل دارالتقریب مصر می گفتند که شیخ الازهر، شیخ عبدالمجید سلیم استاد شیخ شلتوت که آیت الله بروجردی کتاب مبسوط را برای ایشان فرستاده بودند می گفتند که من هرگاه می خواستم به جلسه افتا بروم تا کتاب مبسوط شیخ طوسی را مطالعه نمی کردم به جلسه نمی رفتم. خب این روش بسیار جالب آیت الله العظمی بروجردی که محاسن کلام اهل بیت (ع) را برای علمای الازهر فرستادند چقدر موفقیت آمیز بوده است.
ایشان در مقدمه کتاب جامع الاحادیث شان نوشته اند که مسلمانان جهان وظیفه دارند که از مکتب اهل بیت (ع) و فقه اهل بیت (ع) استفاده کنند ولو این که آن ها را به خلافت و امامت قبول نداشته باشند. چرا؟ چون پیغمبر اکرم (ص) فرموده اند: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی» و لذا آیت الله بروجردی می فرمودند ما نباید فقط به مساله امامت و خلافت اکتفا کنیم. بلکه باید بیشترین تکیه ما روی مرجعیت علمی اهل بیت (ع) باشد تا نشان دهیم که اهل بیت (ع) از جانب پیغمبر اکرم (ص) مرجع علمی و فقهی مسلمانان جهان هستند.
ایشان خیلی مودبانه کتاب را فرستاده اند و اثرش را گذاشته. اثرش این است که فتوای تاریخی توسط شاگرد شیخ عبد المجید سلیم صادر شد مبنی بر این که همه مسلمانان جهان می توانند از فقه شیعه استفاده کنند و شیعیان فقه مدون دارند. نتیجه فتوا این شد که در زمان شیخ شلتوت در جنب دانشگاه الازهر مجمعی تشکیل شد به نام «مجمع البحوث الاسلامی». در این مجمع گفته شد که ما باید حقوق مدنی مصر را با فقه همه مذاهب بازنگری کنیم. ابتدا فقه چهار مذهب را در دانشگاه الشریعه الازهر به صورت فقه مقارن دایر کردند. وقتی ثمره شیرین این کار را دیدند فقه امامیه و فقه زیدیه را هم به آن اضافه کردند. و خوشبختانه از آن زمان به بعد فقه امامیه در ضمن فقه مقارن تدریس و استفاده می شود.
چند سال پیش که رئیس دانشگاه الشریعه الازهر به ایران آمده بود، از ایشان پرسیدم که آیا این فقه مقارن که در زمان شیخ محمود شلتوت و شیخ محمد مدنی دایر شد، هنوز هم دایر است؟ ایشان گفتند بله دایر است و هنوز هم از این فقه استفاده می کنیم.
پنجاه قانون کشورهای اسلامی منطبق با فقه شیعه شده است
در گذشته قوانین اغلب کشورهای اسلامی بر اساس فقه حنفی بود. از این به بعد منبع حقوق مدنی و فقه کشور مصر و سایر کشورها به تبع آن، فقه همه مذاهب است. لذا تاکنون در حدود پنجاه قانون از قوانین کشور مصر و سایر کشور های اسلامی مثل امارات و سوریه و لبنان و سودان تغییر کرده و مطابق با فقه شیعه شده است. به خاطر قوّت دلیل. چرا که آن ها گفتند اساس کار ما بر این است که تمام آراء را بنگریم و هر کدام که دلیل قوی تری داشت بپذیریم از هر مذهبی که هست.
بنده مقاله ای در این زمینه نوشته ام که به طور مستند مقداری از این قوانین تغییر یافته را در این مقاله آورده ام. این مقاله در چاپ دوم از جلد اول دایره المعارف فقه مقارن آیت الله العظمی مکارم چاپ شده. در این مقاله به طور مستند آمده که تا چه تاریخی در این کشورهای اسلامی طبق مذهب حنفی عمل می شد و از چه تاریخی طبق فقه شیعی عمل می شود. این ها موفقیت های بسیار بزرگی است که در اثر هوشمندی و درایت آیت الله العظمی بروجردی شکل گرفت. حالا اگر ایشان کتاب های مطاعن را برای دانشگاه الازهر می فرستادند از همان اول جلوی ورودش را به مصر می گرفتند! در مصر کتاب های شیعه چاپ شد. کتاب مختصر نافع چاپ شد، کتاب لمعه و شرح لمعه چاپ شد.
مجمع البیان به عنوان بهترین تفسیر جهان اسلام در مصر چاپ شده است و شیخ الازهر نوشته است که من چاپ این تفسیر را به عنوان بهترین تفسیر جهان اسلام پیشنهاد می دهم. این ها موفقیت بزرگی است. باید از کلام امام رضا (ع) استفاده بکنیم که فرمودند: «مردم اگر محاسن کلام ما را می دانستند از ما تبعیت می کردند». ما متاسفانه در این که محاسن کلام اهل بیت (ع) را ارائه بدهیم کوتاهی کردیم. ما اگر محاسن کلام اهل بیت (ع) را به خوبی و با ادب بیان کنیم هیچ نیازی به این نداریم که بخواهیم دیگران را بکوبیم.
