در حال بارگذاری ...
htm { } 
معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند

معرفی برخی بزرگان و علمای طراز اول دارالعلوم دیوبند

انقلاب فکری و فرهنگی که ایشان در هند به راه انداخت بعدها منجر به انقلابی سیاسی اجتماعی علیه استعمار انگلیس و تشکیل کشور مستقل پاکستان و همچنین تاسیس دارالعلوم دیوبند و هزاران مدرسه وابسته شده است. دارالعلوم دیوبند و همه علمای و بزرگان آن، متاثر از شاه ولی الله دهلوی هستند.

شاه ولی الله دهلوی 
ابوالفیاض قطب الدین احمد بن عبدالرحیم معروف به «شاه ولی الله دهلوی» و «محدث دهلوی» ( ۱۱۱۴ ـ ۱۱۷۶ ق / ۱۷۵۳ ـ ۱۷۶۲ م ) در شبه قاره ی هند، (متولد و متوفی و مدفون در دهلی). 
نهضت شاه ولی الله به منظور اصلاح اندیشه های دینی و خرافات زدایی ایجاد شد. پس از او پسرش شاه عبدالعزیز رحمه الله (۱۷۴۶- ۱۸۲۴) و نوه اش شاه اسماعیل (۱۷۸۱- ۱۸۳۱) آن را به یک جریان سیاسی و جنبش اجتماعی در هند مبدل کردند. این جریان در برابر استعمار بریتانیا بر هند موضع سیاسی تند اتخاذ نمود و به همین دلیل هوادارانی زیادی را به دست آورد. 
انقلاب فکری و فرهنگی که ایشان در هند به راه انداخت بعدها منجر به انقلابی سیاسی اجتماعی علیه استعمار انگلیس و تشکیل کشور مستقل پاکستان و همچنین تاسیس دارالعلوم دیوبند و هزاران مدرسه وابسته شده است. دارالعلوم دیوبند و همه علمای و بزرگان آن، متاثر از ایشانند. 
محدثین بزرگ دیوبند
مولانا عارف امداد الله مکی 
عارف امداد الله بن محمد امین تهانوی، متولد 1333 ق در نانوته، مثنوی معنوی را نزد مولانا قلندربخش خواند. وی در قیام برضد انگلیس در سهارنپور رهبر بود و بعد از شکست قیام، مخفیانه به مکه مهاجرت کرد. او در فقر شدید می زیست و علمای بسیاری از هند به دیدار وی می رفتند. وی مجدد طریقه چشتیه صابریه بود ومولانا محمد قاسم نانوتوی، شیخ رشید احمد، مولانا یعقوب نانوتوی از شاگردان وی بودند که از مؤسسین دارالعلوم دیوبند به شمار می آیند. وی مثنوی معنوی رابسیار دوست می داشت و بارها آن را تدریس می کرد. کتب وی تماماً در تصوف است. وی در سال 1310 ق در مکه در گذشت. 
شاه عبدالعزیز دهلوی 
ایشان امام و عالم نامدار، و علامه ی محدّث؛ شاه عبدالعزیز پسر شاه ولی الله فرزند عبد الرحیم عمری دهلوی می‫باشند. ایشان از بزرگترین علمای سرشناس عصر خویش بودند. مردم روزگار آن حضرت او را به «حجة الله» و «سراج الهند» لقب داده‫اند.‬‬‬‬‬‬ 
شاه عبدالعزیز به سال: 1159 هـ در خانه ی پدر بزرگوارشان شاه ولی الله دهلوی چشم بدنیا گشود، در خردسالی قرآن کریم را حفظ نمود، و علوم متداوله را نزد پدر بزرگوارش فرا گرفت؛ از پانزده سالگی به تدریس پرداخت. 
وی از سران مجاهدین و صاحب فتوای مشهور جهاد بر علیه انگلیس در شبه قاره ی هند بود. 
وفات: در سال 1239هـ در 80 سالگی درگذشت، و کنار قبر والدش در دهلی به خاک سپرده شد. 
مفسرین بزرگ دیوبند
شیخ فقیه رشید أحمد کنکوهی 
ولادت: در سال 1244ه.ق در شهر کنکوه ایالت سهارنپور هند 
متوفی: در سال 1323ه.ق 
وی از علمای بزرگ دیوبندی و شاگرد اساتیدی همچون مولانا علی نانوتوی و مفتی صدرالدین آزرده و شیخ عبدالغنی مجددی است. 
ایشان از علمای مبارز و رهبران انقلابیون 1857م علیه استعمار انگلیس است وبه همین دلیل دستگیر و زندانی شد. 
بزرگان دیوبند در فروع از ایشان تقلید می کنند. 
امام محمّدقاسم نانوتوی 
نام و نسب و ولادت: 
اسمش محمد قاسم بن شیخ اسد علی بن غلامشاه می باشد. پدرش شخصی متقی و پرهیزگار و کشاورز بود. در سال 1248 هـ .ق، در نانوته از توابع سهانپور در ایالت کنونی اوتارپرادش هند، چشم به جهان گشود. 
اساتید: شیخ مملوک علی نانوتوی - شیخ عبد الغنی مجددی دهلوی - در تصوف هم به شیخ امداد الله عمری تهانوی در سلسله چشتیه صابریه دست ارادت داد - نزد شیخ احمد علی بن لطف الله سهانپوری در مطبع احمدیه به تصحیح کتاب کار می کرد (سال 1269ق) و از آن میان بخشی از صحیح بخاری را تصحیح و حاشیه نویسی کرد. 
اقدامات: رهبری جنبش آزادی خواه بر ضد استعمار در سال 1857 میلادی / از بنیانگذاران مدرسه دیوبند 
وفات: وی در چهارم جمادی الاولی سال 1297 هـ .ق، در دیوبند به دار آخرت پیوست و همانجا دفن شد. 
مولانا محمود حسن الدیوبندی 
معروف به شیخ الهند، عالم، عارف، محدث، دانشمند برجسته و مجاهد هند 
تولد: در ۱۲۶۸ ق/ ۱۸۵۱ در «بریلی» 
نخستین طلبه دارالعلوم دیوبند در ۱۲۸۳ ق و رئیس دارالعلوم دیوبند در ۱۳۰۵ ق 
ایشان یکى از رهبران مبارزات آزادیخواهانه هند بود که یکبار با جمعى از همکارانش در حجاز و بار دیگر در اثناى جنگ اول جهانى در مالطه دستگیر شد و تا سال 1920 در زندان به سر برد. 
در این سال، مردم هند در حمایت از او تظاهرات و تجمعاتی شکل دادند و او را پدر هند(شیخ الهند) مى خوانند، وبافشار زیاد مردمی آزاد شده به وطن بازگشت . 
متوفی : ۱۳۳۹ ق / ۱۹۲۰م . مدفون در جوار مولانا محمدقاسم نانوتوی در دیوبند هند 
مولانا خلیل احمد سهارنپوری 
نام: ابو ابراهیم خلیل احمد بن مجید علی سهارنپوری 
متولد: سال 1269ه.ق/ 1852م، در ایالت سهارنپور هند 
ایشان از اولین طلبه های دارالعلوم دیوبند و مظاهر العلوم هستند و در شهرت مدرسه مظاهر العلوم سهم بسزایی دارد. 
معروف ترین کتاب ایشان کتاب المهند علی المفند است که در رد عقاید وهابیت و بیان عقاید علمای دیوبندی نوشته است که بعدها به عقاید اهل سنت و جماعت مشهور شد. 
شاگردان: مولانا الیاس کاندهلوی( مؤسس سازمان تبلیغی جماعت)، و شیخ محمد زکریا کاندهلوی رحمهم الله 
متوفی: در سال 1927م 
فقهای بزرگ دیوبند
مفتی عزیز الرحمن عثمانی دیوبندی 
تولد: درسال1275ه.ق/1858م 
ایشان فرزند مولانا فضل الرحمن عثمانی، وبرادر بزرگ مولانا شبیر أحمد عثمانی و مولانا حبیب الرحمن عثمانی(رئیس اسبق جامعة دیوبند) میباشد. 
وفات: در سال 1347ه.ق، و در آرامگاه علمای دیوبندی در قبرستان قاسمیه مدفون است. 
مولانا اشرف علی تهانوی (حکیم الامت) 
تولد: اشرف‎علی تهانوی فرزند عبدالحق بن حافظ فیض علی که به حکیم الامت ملقب‎اند در پنجم ربیع الثانی سال 1280 هجری قمری در تهانه بَهْوَنْ که از شهرهای مشهور مظفرنگر هند است متولد شد. 
اساتید: مولانا محمد یعقوب صاحب، شیخ الهند محمودالحسن دیوبند، مولانا سیداحمد، مولانا عبدالعلی، ملا محمود و... رحمهم ‏الله 
از اساتید و علمای بزرگ دیوبندی که بیش از 800 جلد کتاب در حوزه های مختلف تالیف نموده است. 
وفات: رجب سال ۱۳۶2هـ.ق 
مولانا شبیر احمد عثمانی 
تولد: در سال 1886م. در بجنور هند 
اساتید: مولانا محمود الحسن دیوبندی، مولانا غلام رسول سرحدّی رحمهم الله 
ایشان از اعضای مسلم لیگ و طرفداران تشکیل کشور مستقل پاکستان بود و تلاش زیادی در این مسیر نمود و پس از تشکیل کشور پاکستان ایشان افتخار افتتاح و برافراشتن پرچم پاکستان را داشته است. 
همچنین از موسسین جماعت علمای اسلامی است و بعنوان رئیس جماعت تا زمان مرگش باقی ماند. 
وفات: در سال 1369ه.ق/ 1949 م. ، و در شهر کراچی پاکستان مدفون است. 
مولانا محمد انور شاه کشمیری 
ولادت: در سال 1292 هــ . ق ، در کشمیر 
اساتید: مولانا رشید احمد کنکوهی و مولانا محمود حسن دیوبندی 
شاگردان بزرگ: شیخ مناظر احسن جیلانی، مولانا حفظ الرحمن السوهاروی، شیخ قارى محمد طیب(از مدیران دارالعلوم)، مولانا محمد ادریس الکاندهلوی(موسس تبلیغی جماعت) (رحمهم الله). 
ایشان که از شاگردان برجسته مولانا محمود الحسن بود، بعد از تبعید مولانا محمود الحسن به عنوان مدرس دیوبند به تدریس پرداخت و سیزده سال حدیث تدریس نمود. همچنین درسال 1346 ق دردابهیل مدرسه ای به نام «الجامعة الاسلامیة» تأسیس کرد. 
وفات: 1352ه.ق/ 1933م. در دیوبند هند 
متکلمین بزرگ دیوبند
شیخ مفتی محمد کفایة الله دهلوی 
تولد: سال 1292ه.ق در شهر شاه جهان پور اوتار پرادش هند 
اساتید: شیخ عبدالعلی میروتی، مولانا خلیل أحمد سهارنپوری و مولانا محمود حسن الدیوبندی رحمهما الله 
ایشان از موسسین جمعیت علمای هند در سال 1338ه.ق و از بزرگان "جنبش آزادی بخش ملی" بوده است. 
وفات: سال 1372ه.ق در شهر دهلی 
ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺣﺴﻴﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﺪﻧﻲ(شیخ الاسلام) 
ﻧﺎﻡ: ﭼﺮﺍﻍ ﻣﺤﻤﺪ فرزند ﺳﻴﺪ حبیب ﺍﻟﻠﻪ 
تولد: ۱۹ ﺷﻮﺍﻝ ﻣﻜﺮﻡ ۱۲۹۶ ﻫ ﻖ ، ﺩﺭ ﺍﻟﻪ ﺩﺍﺩ ﭘﻮﺭ ﺷﻬﺮ ﺗﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﺾ ﺁﺑﺎﺩ هند 
استادان: ﺷﻴﺦ ﺍﻟﻬﻨﺪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﺩﻳﻮﺑﻨﺪﻱ، ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺧﻠﻴﻞﺍﺣﻤﺪ ﺳﻬﺎﺭﻧﭙﻮﺭﻱ، ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﻠﻲ، ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﻴﺦﺣﺴﺐ ﺍﻟﻠﻪ ﺷﺎﻓﻌﻲ ﻣﻜﻲ، ﻭ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪﺑﺮﺯﻧﺠﻲ ﺭﺣﻤﻬﻢ ﺍﻟﻠﻪ. 
ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩﺍﺳﺘﺎﺩ ﺧﻮﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺷﻴﺦ ﺍﻟﻬﻨﺪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻪﺟﺮﻡ ﺷﻮﺭﺵ ﻋﻠﻴﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻭﻗﺖ ﺩﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭﺟﺰﻳﺮﻩ ﺳﻨﮕﻼﺧﻲ ﻣﺎﻟﺘﺎ به مدت ﭼﻬﺎﺭ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﺑوﺩه است. 
ایشان بعد از مولانا کشمیری رئیس مدرسان دیوبند گردید و کتابی به نام الشهاب الثاقب علی المسترق الکاذب بر ضد محمد بن عبدالوهاب نوشت. 
سپس به دستور استادش به عنوان مدرس مدرسه کلکته که ابوکلام آزاد آن را ایجاد کرده بود، به آنجا رفت و در آنجا فتوا به حرمت همکاری با انگلیس را صادر نمود و بعد از محمود الحسن، ریاست جمعیت العلمای هند را عهده دار شد. همچنین ایشان از مخالفان تجزیه پاکستان از هند به دلیل تقسیم و برهم خوردن یکپارچگی مسلمانان بوده است. 
وفات: جمادی الثانی 1377 ه‍.ق مدفون در قبرستان قاسمی دیوبند 
مولانا محمد شفیع عثمانی ( مفتی اعظم پاکستان) 
ولادت: در سال 1314 ه.ق/1897م. در شهر دیوبند 
اساتید: مولانا سید انورشاه کشمیری، مولانا مفتی عزیز الرحمن، مولانا محمد زاهد، مولانا شبیر احمد عثمانی رحمهم الله 
ایشان پس از استقلال پاکستان از هند در سال 1367ه.ق به پاکستان مهاجرت کرد و در سال1370 در شهرکراچی دارالعلوم لاندهی را تاسیس نمود. و خود مدیریت آن را سالها برعهده داشت. 
وفات: در سال 1396ه.ق/ 1976م. 
مشایخ بزرگ دیوبند
مولانا قاری محمد طیب القاسمی 
نام: مظفرالدین، فرزند حافظ محمد احمد قاسمی و نوه مولانا قاسم نانوتوی رحمهم الله 
تولد: ژوئن 1897م/1314ه.ق در دیوبند 
اساتید: مولانا انورشاه کشمیری، مولانا محمودالحسن دیوبندی، مولانا اشرف علی تهانوی، مولانا عزیزالرحمن عثمانی، مولانا حبیب الرحمن عثمانی و .... رحمهم الله 
درسال 1930م/1349ه.ق به منصب مدیریت دارالعلوم دیوبند رسید و حدود 60سال عهده دار این منصب مهم بود. 
وفات: در سال 1403ه.ق/1983م در سن 88سالگی، و در کنار آرامگاه جدش در قبرستان قاسمی دیوبند به خاک سپرده شد. 
مولانا محمد زکریا کاندهلوی(شیخ الحدیث) 
نام: مولانا محمد زکریا 
نام پدر: مولانا محمد یحیی، برادر مولانا محمد الیاس و مولانا محمد رحمهم الله. 
ولادت: در سال ۱۳۱۵ ه.ق در کاندهله 
ایشان سفرهای بسیاری به اقصی نقاط جهان برای تبلیغ اسلام از جمله آفریقا و اروپا داشته اند و در آن مناطق مدارس زیادی را تاسیس کرده اند. 
وفات: در سال 1402ه.ق در جنّت البقیع ، در کنار آرامگاه مولانا خلیل احمد سهارنپوری به خاک سپرده شد . 
مولانا محمد ادریس کاندهلوی 
تولد: سال 1317 هـ.ق./ 1899 م. در روستای کاندهله هند 
اساتید: مولانا رشید احمد گنگوهی، مولانا خلیل احمد سهار نپوری، مولانا اشرف علی تهانوی، مولانا انور شاه کشمیری 
ایشان با مجاهد و سفرهای بسیار خود در راه تبلیغ اسلام، جماعت تبلیغی (تبلیغی جماعت) را تاسیس نمود. 
وفات: در سال1394 هـ. ق. / 1974م در لاهور پاکستان 
مجاهدین و قائدین دیوبند
علامه سید ابوالحسن ندوی 
تولد: در سال 1332 ه.ق / 1913میلادی در دهکده تکیه ، هفتاد کیلومتری شهر لکهنو هند 
استاد ندوی با هوش و استعداد فراوانی که داشت از سن 20 سالگی مشغول تدریس در دانشگاه های هند شد و همزمان بنیان گذار و رئیس بسیاری از دانشگاهها و اکادمیهای علمی و ادبی در سطح جهان نیز بوده است. ایشان آثار و تاٌلیفات بسیاری دارند که شمار آنها به بیش از سیصد کتاب می رسد . 
وفات: سال 1999 میلادی 
مولانا عبدالعزیز ملازاده(موسس مسجد مکی زاهدان) 
تولد: درسال1295هـ ش در روستای دپگور شهرستان سرباز 
اساتید: «مفتی کفایت الله ومولانا بدرالعلوم و...» 
مولانا پس ازبازگشت ازهندوستان، مدرسه عزیزیه را در شهر سرباز بنا نمودند. 
سپس به شهر زاهدان آمده و مساج و مدارس علمیه زیادی تاسیس نمود که از این جمله میتوان: مسجدمکی، مسجدنور، مسجدومدرسه اشاعةالتوحید، مدرسه اوقاف، دارالعلوم عزیزیه که امروز به دارالعلوم مکی معروف است، مسجدمدنی و مدرسه مولوی عبدالعزیز را نام برد. 
وفات: مردادماه سال 1366هـ ش 

 



نظرات کاربران