جلوه هایی از ارادت اهل سنت ترکمن
نسبت به امام رضا «ع»
اهل سنت شمال کشور به شدت به امام رضا (ع) اعتقاد دارند و در طی سال چندین بار به زیارت ایشان می روند. اکثریت ترکمن ها قبل از سفر حج به زیارت امام رضا(ع) می روند. خانواده هایی وجود دارند که در سال حدود 20 بار به زیارت امام رضا (ع) می روند! آنها حتی پیشترها اسم فرزندان شان را مشهدجان می گذاشتند.
احمدرضا پاهنگ
در میان مردم ما تصاویر ذهنی گوناگونی از گروه ها و نحله های مذهبی و سیاسی در اذهان یکدیگر وجود دارد. از جمله تصویر ذهنی شیعیان و اهل سنت نسبت به یکدیگر. هریک از ما تصوری از پیروان مذهب دیگر داریم که غالبا درست نیست.
مشکل در اطلاعات ناقص شکل گرفته در ذهن مخاطب است. مثلا بعضی از شیعیان از میزان حبّ و ارادت به اهل بیت «ع» نزد اهل سنت اطلاع ندارند و برادران اهل سنت را «مخالف» اهل بیت «ع» می پندارند. یا اینکه تفاوت های فاحش و بنیادی میان اهل سنت و وهابیت را به خوبی درک نمی کنند.
برعکس این اتفاق هم می افتد. یعنی بعضی از اهل سنت، تصوراتی نسبت به شیعیان دارند که درست نیست. مثلا خیال می کنند که شیعیان برای اهل بیت «ع» الوهیت و خدایی قائلند! خودِ افراد (چه شیعه و چه سنی) در ایجاد این تصویر ذهنی نادرست نقشی ندارند. بلکه اینگونه اطلاعات ناقص برمی گردد به بعضی رسانه های مغرض که با ترویج این شایعات دروغین، سعی در دور کردن دلهای اهل سنت و اهل تشیع از هم دارند. البته عدم همزیستی فیزیکی و تعایش شیعیان و اهل سنت هم از مواردی که در نگاه اشتباه پیروان دو مذهب نسبت به یکدیگر تاثیرگذار است. برادران شیعه و سنی به این دلیل که در کنار هم زندگی نمی کنند، از حال هم خبر ندارند و خیال می کنند که با طرف مقابل اختلافات شدید اعتقادی دارند. در حالی که وقتی این دو در کنار هم قرار می گیرند و از نزدیک با هم آشنا می شوند، متوجه می شوند که موارد اشتراک آنقدر زیاد است که اختلافات اصلا به چشم نمی آید. یکی از این اشتراکات قوی بین شیعه و سنی، محبت و ارادت نسبت به اهل بیت رسول خداست.
در این مجال محبت ویژه اهل سنت خطه شمال کشور که اغلب ترکمن هستند به امام رضا (ع) و همچنین آداب و رسوم خاص ایشان را به صورت خلاصه ذکر می کنیم.
ترکمن ها از سنّی حنفی مذهب هستند (پیروان امام ابو حنیفه) و از میان فرقه های صوفیه به فرقه «نقشبندیه» تمایل بیشتری دارند. نقشبندی ها قائل به توسل و زیارت هستند. اهل سنت شمال کشور به شدت به امام رضا (ع) اعتقاد دارند و در طی سال چندین بار به زیارت ایشان می روند. اکثریت ترکمن ها قبل از سفر حج به زیارت امام رضا(ع) می روند. خانواده هایی وجود دارند که در سال حدود 20 بار به زیارت امام رضا (ع) می روند! آنها حتی پیشترها اسم فرزندان شان را مشهدجان می گذاشتند.
برای نمونه، از مظاهر محبت و ارادت اهل سنت ترکمن به امام رضا (ع) میتوان به برخی اشعار مختومقلی فراغی از شعرای معروف ترکمن اشاره کرد:
دنگ دوشلار یانینده بیر بی کمالام
عاشقام ، مجنونام ، شکسته حالم
سینه ی خراسان زواری عالم
یا امام رضایه باغیشلا بیزنی
یعنی:
من در بین همسالان خود فردی بی کمال هستم
عاشق و مجنون و شکسته حالم
ای خدا! به حق زوار عالم که در قلب خراسان است ،
تو را به حق امام رضا ما را ببخش
از گذشته های دور تاکنون، جوانان ترکمن در ترکمن صحرا پس از عروسی، به امید استحکام پایه های زندگی مشترک به زیارت امام رضا «ع» رفته و به ایشان متوسل می شدند. زیارت امام رضا «ع» نه تنها در بین ترکمنهای سنی مذهب ایران ، بلکه در بین ترکمنهای ترکمنستان نیز سنت پسندیده ای است.
از دیگر آداب و رسوم جالب ترکمن ها کنار گذاشتن بخشی از درآمد کشاورزی خود برای زیارت امام رضا «ع» است. آنها این کار را بسیار خوش یُمن و باعث افزایش روزی خود در سال بعد می دانند.
