هدف گسترش معارف اهل بیت است، نه تغییر مذهب دیگران
تغییر مذهب اهل سنت به ضرر شیعه است
در هیچ موردی دیده نشده است که ائمه اطهار- علیهم السلام- بخواهند عنوانِ مسلکِ مسلمانی را تغییر دهند بلکه مهم برای اهل بیت- علیهم السلام- آگاه ساختن مردم نسبت به حق و باطل بوده است، آگاهی می تواند آنها را ملزم به انتخاب راه حقی کند که توسط آن بزرگواران ترسیم شده است
یکی از انحرافاتِ تبلیغیِ روحانیون شیعه در مواجهه با اهل سنت، آن است که بسیاری از مبلغین شیعه به جای انتقال معارفِ الهیِ اهل بیت- علیهم السلام- و گسترش آنها به فکر گسترش تشیع و به عبارتی صریح تر تغییر عنوانِ مَسلک و مَرامِ اهل سنت هستند، یعنی آنها فقط می خواهند افرادی عنوان مسلکِ خویش را تغییر داده و نام شیعه بر خود بگذارند.
این مطلبی است که تعدادی از روحانیون شیعه بی پرده از آن سخن می گویند البته در این میان گروهی نیز اگرچه صریحاً از تغییر مذهبِ اهل سنت سخن نمی گویند، ولی به گونه ای صحبت و رفتار می کنند که مشخص است هدف آنها از تعامل با اهل سنت تغییر عنوانِ مذهبِ آنهاست.
هرچه هست این گونه تعامل با اهل سنت نه تنها به نفع شیعه نخواهد بود بلکه به عنوان مانعی جدّی در راه انتقال معارفِ مکتب اهل بیت- علیهم السلام- به شمار می آید. زیرا اگرچه ممکن است در مواردی چند، افرادی عنوانِ مسلک و مَرام خویش را تغییر داده و نامِ شیعه بر خویش بگذارند، ولی در کُل، این گونه تعامل با اهل سنت ضمن تشدید بدبینیِ آنها نسبت به شیعیان و خصوصاً عالمان شیعه، تعصباتِ کور مذهبی آنها را شعله ور نموده و فاصله ای از جنسِ جمود و تعصب میان مذاهب اسلامی به وجود می آورد. آن گونه که بسیاری از عالمان اهل سنت برای جلوگیری از نفوذ سازمانیِ تشیع دست به تکفیر و جریان سازی علیه آن می زنند، بدیهی است که اگرچه این گونه اقدام ها فی نفسه عملی ناصواب است امّا عکس العملی در مقابل اقداماتِ تبلیغی نابجای روحانیون شیعه می باشد.
همة اینها در حالی است که ائمه اطهار- علیهم السلام- هیچ گاه در پی تغییر عنوانِ مسلک و مرام مسلمانان نبودند، بلکه همواره با انتقال و گسترش معارفِ الهی خویش، به تبیین خطوط انحراف پرداخته و طریقِ حق را برای آنها نمایان می ساختند و این بدان خاطر بود که دعوت آن بزرگواران دعوت به سوی خویشتن نبود بلکه دعوت به سوی حقیقتی بود که ایشان طریقِ وصول به آن بودند. شاهد سخن این که در طول حیات ائمه اطهار- علیهم السلام- بسیاری از عالمان اهل سنت همنشین و مُصاحبِ ایشان بودند و همیشه مراتبِ علاقه معنوی خویش را به آنها اظهار نموده و حتی گاهی سرسپردگی خویش را نسبت به اهل بیت- علیهم السلام- اعلام می داشتند، اما در هیچ موردی دیده نشده است که ائمه اطهار- علیهم السلام- بخواهند عنوانِ مسلکِ مسلمانی را تغییر دهند بلکه مهم برای اهل بیت- علیهم السلام- آگاه ساختن مردم نسبت به حق و باطل بوده است، آگاهی می تواند آنها را ملزم به انتخاب راه حقی کند که توسط آن بزرگواران ترسیم شده است. چنانچه عبدالسلام هَرَوِی می گوید: از امام رضا - علیه السلام - شنیدم که چنین می فرمود: «رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا؛ خداوند رحمت کند کسی را که امر ما را زنده بدارد.»
عرض کردم: «وَ کَیْفَ یُحْیِی أَمْرَکُمْ؟؛ چگونه امر شما زنده شود؟»
حضرت فرمودند: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا؛ علوم ما را بیاموزد و به مردم بیاموزاند، زیرا اگر مردم بر آن گفتار نیک اطلاع می یافتند، از ما پیروی می کردند.»[1]
همچنین امام صادق- علیه السلام نیز در روایت دیگری می فرمایند:«رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَنَا إِلَى النَّاسِ وَ لَم یُبَغِّضْنَا إِلَیْهِمْ وَ ایْمُ اللَّهِ لَوْ یَرْوُونَ مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَکَانُوا أَعَزَّ وَ لَمَا اسْتَطَاعَ أَحَدٌ أَنْ یَتَعَلَّقَ عَلَیْهِمْ بِشَیْء[2]؛ یعنی: رحمت خدا بر آن بنده ای که ما را نزد مردم [عامه] محبوب گرداند و منفور آنان نکند. به خدا قسم، اگر محاسن سخن ما را روایت می کردند، ارجمندتر بودند و هیچ کس نمی توانست بدانها هیچ نسبتی بدهد.»[3]
البته همان گونه بیان شد سیرة عملی و رفتاریِ ائمة شیعه نیز در این مسیر بهترین الگو برای شیعیان است؛ رفتاری که موجب می شد بسیاری از عالمان اهل سنت حتی شاگردی ایشان را کنند. مسلماً امامتِ مذهب خاصی، مثل مذهب شیعة امامیّه را داشتن و در عین حال محبوب و مُرادِ پیشوایان مذاهب دیگر بودن، مُدارایِ عمیق و وسیعی را در رفتارِ عَمَلی می طلبد که باعثِ جذب و جلبِ نظر مخالفان شود؛ زیرا کوچک ترین برخوردِ تُند و بدرفتاری باعث تنفر و دوری آنها می شود.
پانوشت:
[1]. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج2، ص275 و معانی الأخبار، ص180 و مصادقة الإخوان، ص36 و شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ج27، ص92 و بحار الانوار، ج2، ص30 و سیدحسین بروجردی، جامع أحادیث الشیعة، ج1، ص238.
[2]. علی بن بابویه، فقه الرضا، ص356؛ شیخ کلینی، کافی، ج8، ص229؛ علی بن حسن بن فضل طبرسی، مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، ص317 و بحار الانوار، ج75، ص348. (سند این روایت صحیح است. حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد عن وهیب بن حفص عن أبی بصیر)
[3]. روایتهایی بدین مضمون فراوان از ائمه - علیهم السلام - نقل شده است همچنان که امام صادق - علیه السلام - می فرمودند: رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً اجْتَرَّ مَوَدَّةَ النَّاسِ إِلَى نَفْسِهِ فَحَدَّثَهُمْ بِمَا یَعْرِفُونَ وَ تَرَکَ مَا یُنْکِرُون؛ رحمت خدا بر بندهاى باد که به قدر فهم مردم سخن گوید و آنچه را که باور ندارند نگوید و با این روش محبت مردم را به خود جلب نماید. رک: شیخ صدوق، الخصال، ص25؛ حسن بن سلیمان حلی، مختصر بصائر الدرجات، ص101؛ قاضی نعمان مغربی، شرح الأخبار، ج3، ص590 و سیدحسین بروجردی، جامع أحادیث الشیعة، ج14، ص535.
[4]. شیخ صدوق، خصال، ص354 و شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ج16، ص164.
