این جبهه اهل نصرت نیست
به نام اسلام، به کام غرب
امروز دیگر هیچ کسی نیست که نداند بازیگران اصلی منازعه نظامی با ارتش سوریه سلفی های جهادی هستند. کسانی که در حوزه نظری معتقد به سلف صالح هستند و راه بازگشت به آن چه اصل دین می پندارند را هم قیام به سیف یا جهاد می دانند. ناظران غربی این گروه ها رابه 2 دسته کلی تقسیم می کنند. گروه های القاعده ای که از خارج مرزهای سوریه وارد این کشور شده اند و گروه های جهادی محلی.(1 -گزارش مرکز رصد تروریسم آمریکا، نوامبر 2012) در میان گروه های جهادی محلی گردان احرار الشام مهم ترین آن ها است. گروه های محلی اگرچه مبانی اصلی رفتار گروه های جهادی بین المللی را دارند، اما هدف نهایی خود را سرنگونی بشار اسد اعلام کرده اند.
*سید محمد اسلامی
سوریه؛ خانه جدید القاعده
در مقابل گروه های القاعده ای که وارد سوریه شده اند، پایان اقدامات شان را پایان حکومت بشار اسد نمی دانند. براساس گزارش رسانه ها و مراکز پژوهشی غربی، گروه های القاعده ای متعددی در طول بحران سوریه وارد این کشور شده اند. از این جمله می توان به گروه لبنانی "فتح الاسلام" اشاره کرد که در سال 2007 سابقه درگیری با دولت این کشور را نیز داشته است. گروه "عبدا... عزام" نیز که پیش از این مسئولیت حملات بسیاری در سرزمین های اشغالی و همچنین جنوب لبنان را بر عهده گرفته، نمونه دیگری است. با این وجود بزرگترین گروه القاعده ای درگیر در بحران سوریه را "جبهه النصره الی اهل الشام" می دانند.
تولد نحس جبهه ای که مقدس نیست
جبهه النصره در ژانویه 2012 اعلام موجودیت کرد. رئیس این گروه که خود را ابومحمد الجولانی می نامد در یک پیام صوتی اعلام کرد که او و همراهانش تنها چند ماه بعد از آغاز بحران سیاسی در سوریه از یک میدان جهادی دیگر به این کشور آمده اند تا به مردم شرق مدیترانه در برابر بشار اسد کمک کنند. الجولانی در 24 ژانویه با امتناع از پذیرفتن کمک کشورهای غربی، جهاد علیه بشار اسد را اعلام کرد. شبکه muslim net اعلامیه الجولانی را منتشر کرد. در 20 ژوئن سایت انصارالمجاهدین یک کتابچه درباره جبهه النصره با عنوان "جبهه النصره الی اهل اسلام: چه کسانی هستند؟ اهدافشان چیست؟" منتشر کرد. این کتابچه آن ها را چنین توصیف می کند:
«جبهه ای مقدس که بهترین مجاهدین را از گوشه و کنار زمین در یک گروه واحد در شرق مدیترانه گرد هم آورده است تا بشار اسد منفور و سربازانش را از بین ببرد و حکومت ا... را در شرق مدیترانه ایجاد کند. امانه فقط تغییری ظاهری در افراد و اسامی مانند آن چه در یمن، مصر، تونس و لیبی رخ داد. بلکه اهداف جبهه از این جهاد این است که کل سیستم حکومتی را تغییر بدهد و عدالت، آزادی و برابری را در کشور برقرار کند، همان گونه که خداوند دستور داد، نه آن گونه که غرب ترویج می کند.» (As-Ansar.com, 20 June)
به نام اسلام، به کام غرب
بنابراین بی تردید جبهه النصره ایدئولوژی جهادی را در پیش گرفته است و از ابتدای نظامی شدن بحران سوریه نقشی جدی در حملات به ارتش سوریه داشته است. براساس اطلاعیه های این گروه در سایت های اینترنتی جهادی، حملات این گروه از مارس 2011 شدت بیشتری گرفته است. شاهدان عینی که در سوریه به سر می برند این گروه را با "امکانات نظامی بالا" و "مهارت های سازمان یافته قدرتمند" توصیف کرده اند. براساس کتابچه سایت انصارالمجاهدین، برخی از مردم محلی نیز به این گروه کمک می کنند. این در زمانی است که این گروه "دولت های متقلب غربی" و "رهبران خائن عرب" را رد کردند. (As-Ansar.com, 20June) براساس گزارش های غربی، جبهه النصره زیرکانه تلاش می کند تا با مردم محلی درگیر نشود و همچنین در حالی که گستره درگیری هایش را به اطراف دمشق، حلب، حما، درعا و دیرالزور توسعه داده، از درگیری با دیگر گروه های مسلح هم اجتناب کند. با این حال تاکنون بارها گزارش هایی از درگیری جبهه با گروه های متفرقی که خود را "ارتش آزاد سوریه" می نامند و همچنین با کردهای مسلح منتشر شده است.
جبهه النصره در ژانویه 2012 اعلام موجودیت کرد. رئیس این گروه که خود را ابومحمد الجولانی می نامد در یک پیام صوتی اعلام کرد که او و همراهانش تنها چند ماه بعد از آغاز بحران سیاسی در سوریه از یک میدان جهادی دیگر به این کشور آمده اند تا به مردم شرق مدیترانه در برابر بشار اسد کمک کنند. الجولانی در 24 ژانویه با امتناع از پذیرفتن کمک کشورهای غربی، جهاد علیه بشار اسد را اعلام کرد. شبکه muslim net اعلامیه الجولانی را منتشر کرد. در 20 ژوئن سایت انصارالمجاهدین یک کتابچه درباره جبهه النصره با عنوان "جبهه النصره الی اهل اسلام: چه کسانی هستند؟ اهدافشان چیست؟" منتشر کرد. این کتابچه آن ها را چنین توصیف می کند:
«جبهه ای مقدس که بهترین مجاهدین را از گوشه و کنار زمین در یک گروه واحد در شرق مدیترانه گرد هم آورده است تا بشار اسد منفور و سربازانش را از بین ببرد و حکومت ا... را در شرق مدیترانه ایجاد کند. امانه فقط تغییری ظاهری در افراد و اسامی مانند آن چه در یمن، مصر، تونس و لیبی رخ داد. بلکه اهداف جبهه از این جهاد این است که کل سیستم حکومتی را تغییر بدهد و عدالت، آزادی و برابری را در کشور برقرار کند، همان گونه که خداوند دستور داد، نه آن گونه که غرب ترویج می کند.» (As-Ansar.com, 20 June)
به نام اسلام، به کام غرب
بنابراین بی تردید جبهه النصره ایدئولوژی جهادی را در پیش گرفته است و از ابتدای نظامی شدن بحران سوریه نقشی جدی در حملات به ارتش سوریه داشته است. براساس اطلاعیه های این گروه در سایت های اینترنتی جهادی، حملات این گروه از مارس 2011 شدت بیشتری گرفته است. شاهدان عینی که در سوریه به سر می برند این گروه را با "امکانات نظامی بالا" و "مهارت های سازمان یافته قدرتمند" توصیف کرده اند. براساس کتابچه سایت انصارالمجاهدین، برخی از مردم محلی نیز به این گروه کمک می کنند. این در زمانی است که این گروه "دولت های متقلب غربی" و "رهبران خائن عرب" را رد کردند. (As-Ansar.com, 20June) براساس گزارش های غربی، جبهه النصره زیرکانه تلاش می کند تا با مردم محلی درگیر نشود و همچنین در حالی که گستره درگیری هایش را به اطراف دمشق، حلب، حما، درعا و دیرالزور توسعه داده، از درگیری با دیگر گروه های مسلح هم اجتناب کند. با این حال تاکنون بارها گزارش هایی از درگیری جبهه با گروه های متفرقی که خود را "ارتش آزاد سوریه" می نامند و همچنین با کردهای مسلح منتشر شده است.
خونریزی با ایده های سلفی
جبهه النصره بیشتر اعلامیه هایش را از طریق شبکه رسانه ای اش به اسم المنار البیضا منتشر می کند. این گروه در برنامه های رسانه ای بیشتر بر تبلیغ حملات اش متمرکز می شود. با این حال این گروه از مشروعیت بخشی برخی علمای سلفی نیز بهره می برد. عبدالمنعم مصطفی حلیم (ابوبصیر طرطوسی) ایدئولوگ سلفی-جهادی است که خشونت های جبهه النصره را مشروع جلوه می دهد. عدنان العرعور که یک خطیب است هم همچنان که از ارتش آزاد سوریه و انقلاب علیه دولت سوریه حمایت می کند، از جبهه النصره هم حمایت می کند. با این حال برخی گزارش های غربی مدعی است "درحالی که عبدالمنعم مصطفی حلیم در حمایت از گروه های جهادی بی پروا تر است، عدنان العرعور از بمب گذاری ها به عنوان یک روش کلی انتقاد کرده است و رویکرد تکفیری این گروه را رد کرده است".این انتقادهای جسته و گریخته، جبهه النصره را از حمایت روحانیان جهادی دیگر محروم نکرده است. شیخ سلفی اردنی ابومحمد التهاوی از جوانان مسلمان خواسته است تا به جبهه النصره برای جنگ علیه "شارون مدیترانه" بپیوندند. ابوالمنذر الشنقیتی، یک عالم سرشناس کشور موریتانی نیز با انتشار فتوایی به هرکسی که قصد دارد برای جهاد به سوریه برود، توصیه کرده است تا به جبهه النصره بپیوندد. (Minbar al-Tawhid wal-Jihad, M arch 9; June 3) ابو سعد العاملی که یک سخنران سلفی اینترنتی هست هم در اظهار نظری اعلام کرده است که علم جهاد در سوریه را جبهه النصره به دست گرفته است.
گزارش مرکز رصد تروریزم در آمریکا مدعی شده که 3 عامل موجب افزایش نقش جبهه النصره در سوریه هستند:
1. تاثیر خشونت های دولت سوریه بر مردم این کشور
2. توانمندی های نظامی این گروه و پرهیز از درگیر شدن با گروه های محلی
3. تاییدیه علمای سلفی که اعتبار این گروه را در جامعه سلفی های جهادی افزایش داده است
این عوامل نقشی جدی در جذب سلفی های معتقد به روش جهادی از گوشه و کنار جهان به سوریه داشته است. افزون براین با استمرار درگیری های نظامی بین ارتش سوریه و گروه های مسلح، احتمال افزایش نقش جبهه النصره بیش تر هم می شود و این موجب نگرانی هرچه بیشتر کشورهای غربی است که هر روز منتظر پایان حکومت بشار اسد هستند. در صورت سقوط احتمالی رئیس جمهور و دولت سوریه کنترل جبهه النصره برای هیچ کسی ممکن نیست.
