دغدغه حسن البنا تقریب بین مذاهب اسلامی را بود

مشی اخوان مطابق شیعه است!

در پژوهشی که محمدعلی آذرشب، یکی از شخصیتهای معروف شیعه و از داعیان تقریب بین شیعه و سنی انجام داده است، خاطرات آیت الله محمدتقی قمی با حسن البنا را ذکر کرده است. در این تحقیق آمده است:

 ثروت الخرباوی 

*مترجم: حمید دیانت 

 

دغدغه تقریبی البنا
در پژوهشی که محمدعلی آذرشب، یکی از شخصیتهای معروف شیعه و از داعیان تقریب بین شیعه و سنی انجام داده است، خاطرات آیت الله محمدتقی قمی با حسن البنا را ذکر کرده است. در این تحقیق آمده است:
هنگامی که شیخ قمی خاطراتش با جماعت تقریب را ذکر می کند در مورد شیخ حسن البنا زیاد صحبت می کند. به گفته او حسن البنا از علمای الازهر نبود و با شیوخ الازهر نسبتی نداشت اما مانند کوهی استوار در فعالیتها و برنامه ریزی و همچنین اخلاص بود.
او با این ویژگی های بزرگ در بین قشر دانشجو راه پیدا کرد و نسلی باتقوا، مجاهد و باورمند به فرهنگ اسلامی را تربیت کرد که دغدغه تقریب بین مذاهب اسلامی را داشتند. این دغدغه از هدف بزرگ او منبعث می شد که همانا بازگشت امت اسلامی به عزت و کرامت و جایگاه تاریخی خود بود. این روح تقریبی به جماعت اخوان المسلمین که وی آن را تاسیس کرده بود هم سرایت کرد و آثار آن همچنان در اخوان المسلمین وجود دارد. 

  
اخوان: سلفیِ تقریبی
اخوان تنها جماعت سلفی است که تعصب مذهبی را انکار می کند و روابطش را تنها براساس اسلام و نه مذاهب برقرار می کند. شیخ البنا اهتمام داشت که در نشریه خود مطالب نزدیک کننده شیعه و سنی را منتشر کند و برای رساندن صدای مخالفت خود به عربستان با دارالتقریب همکاری می کرد.
در اینجا ذکر خاطره ای از شیخ قمی خالی از لطف نیست. بعد از حادثه اعدام سید ابوطالب یزدی در حجاز، سفر ایرانیها به حج برای چند سال قطع شد و سپس حج ایرانیها از سر گرفته شد. در آن هنگام دارالتقریب تعمدا مناسک حج را براساس مذاهب پنج گانه یعنی مذاهب اهل سنت به اضافه شیعه امامیه منتشر کرد تا آنچه بر اساس تبلیغات پس از اعدام سید ایرانی در اذهان نسبت به شیعه ایجاد شده بود از بین ببرد. طی سالهای قطع سفر حج ایرانیان از طرف حسن البنا و گروهش تبلیغ می شد که شیعه و سنی در اکثر مناسک حج مشترک هستند. هرچند در آن ایام امکان ورود این تبلیغات به عربستان بخاطر قوانین آنجا وجود نداشت اما شیخ البنا راهی برای آن پیدا کرد. همه این مناسک را در نشریه ای منتشر کرد و در موسم حج بین حجاج توزیع کرد که تاثیر زیادی بین مسلمانان داشت. در همان سال شیخ حسن البنا در ایام حج با عالم مجاهد آیت الله ابوالقاسم کاشانی رهبر دینی جنبش ملی شدن نفت در ایران دیدار کرد.
رابطه اخوان و شیعه بعد از البنا تمام نشد
ترور این رهبر بزرگ پایان روابط بین اخوان و شیعه نبود، بلکه مرحله ای جدید بود که در پی آن روابط محکمتر از قبل پیگیری شد. خصوصا در جایی که سید قطب تاثیر زیادی در نوشته های عالم بزرگ شیعی محمد باقر صدر برجای گذاشت. بویژه در زمان نوشتن کتاب "فلسفه ما" و "اقتصاد ما".
اما مساله بزرگ و شگفت آور آنجا بود که علامه دکتر اسحاق موسی الحسینی در کتاب خود "اخوان المسلمین، بزرگترین جنبش اسلامی معاصر" گفت: «برخی دانشجویان شیعه که در مصر درس می خواندند به جماعت اخوان ملحق شدند. البته مذهب خود را تغییر ندادند. آنها به این دلیل به اخوان پیوستند که جنبشی اسلامی بود»
البنا شیعه را با مذاهب اهل سنت ادغام می کرد
در این زمینه حتی محمود عبدالحلیم مورخ بزرگ اخوان می گوید: «اگر شرایط به حسن البنا اجازه می داد، وی این مذهب را با مذاهب اهل سنت ادغام می کرد که قطعا برکات زیادی برای امت اسلامی داشت.»
این نظر تنها مختص اخوان نبود و تنها در افکار مرشد اول اخوان حضور نداشت، بلکه این دیدگاه در جامعه شیعیان هم امتداد داشت. هادی خسروشاهی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی و مشاور سابق وزیر امور خارجه ایران می گوید:«اصول و مفاهیم مطرح در فعالیت های حسن البنا، در واقع مکمل جریان اسلامی ماقبل خود بود که سید جمال الدین اسدآبادی آن را در اواخر قرن 19 آغاز کرده بود.»
خسروشاهی در مقاله ای با ذکر دیدار بنا با آیت الله کاشانی می گوید:« نکته دیگر در این زمینه دیدار شیخ حسن البنا با آیت الله کاشانی در سفر حج است که بعد از انجام آن توافق شد کنفرانسی اسلامی در تهران با مشارکت شخصیتهایی از جهان اسلام برگزار شود که در آن روابط بین مسلمین بیش از پیش تقویت گردد.»
آیت الله کاشانی، گزینه رهبری اخوان!
آیا بیشتر از این هم هست؟! بلی، آیت الله کاشانی یکی از بزرگان شیعه که از وی صحبت کردیم بعد از ترور حسن البنا یکی از مهمترین گزینه های مرشد اخوان المسلمین بود و در مورد وی گفتگو و بحث زیادی داخل جماعت انجام شد.
اما کفه حسن الهضیبی سنگینی کرد و وی مرشد شد. با این حال این دلالت می کند بر اینکه اخوان مشی خود را مطابق شیعه می داند.
این حرف من نیست ، بلکه کلام بی کم و کاست خود اخوان است، آنجا که سالم البهنساوی یکی از متفکرین اخوان می گوید:« از زمان تشکیل جماعت تقریب بین مذاهب اسلامی که امام البنا و امام قمی در آن مشارکت کردند، همکاری بین شیعه و سنی وجود دارد که نهایتا به سفر امام نواب صفوی به قاهره در سال 1954 شد. در این مورد جای تعجب نیست چراکه مشی دو گروه این امر را ایجاب می کند.»