اشاره: بحران سوریه نقش بزرگی در برهم خوردن وحدت اسلامی داشته است. در این میان تکفیر عده ای از مسلمانان توسط عده ای دیگر، بزرگترین عامل در اتخاذ رویکردهای ضدتقریبی داشته است. در این زمینه با حجه الاسلام محمدعلی میرزایی، استاد حوزه و فعال رسانه ای جهان اسلام گفتگویی داشته ایم.
اخوت: پدیده تکفیر در سوریه چه نقشی در بر هم خوردن وحدت اسلامی در جهان اسلام داشته است؟
پدیده تکفیر ذاتا پدیده ای اختلاف افکن است. صرف نظر از این که تکفیر در کجا رخ می دهد. سوریه، عراق یا لبنان. چون با متهم شدن دیگری به کافر بودن، زمینه برخورد خشونت آمیز با او فراهم می شود. متهم کردن یک نفر به کفر یعنی شوراندن یک جامعه علیه او.
اما در سوریه این مسئله ابعاد وسیع تری پیدا کرده است. در سوریه فتنه ای جهانی علیه جامعه اسلامی شکل گرفته است. قضیه سوریه باعث شده شیعه و سنی در تمام کشورها به دو اردوگاه تقسیم شوند. لذا خطر تکفیر در سوریه خطری بسیار بزرگ است.
اخوت: شبکه های تندروی وهابی از یک طرف و شبکه های افراطی شیعی از طرف دیگر، چه نقشی در شعله ور تر شدن این اختلافات دارند؟
اینها در شعله ورتر کردن اختلافات نقش حیاتی دارند، منتها در راه انداختن این فتنه مذهبی و طایفه ای نقش اصلی نداشتند. نقشه کلان این فتنه بزرگ جهانی در آمریکا و اسراییل و ریاض و قطر ریخته شده است. اما ابزار دست و مهره هایی که آنها برای تحقق اهدافشان در دست گرفته اند، می تواند علمای تندرو، مفتی های تکفیری و رسانه های افراطی دو طرف باشد. تشیع با رنگ و بوی لندن و نیویورک باشد یا تسنن با رنگ و بوی وهابی.
اختلافات میان شیعه و سنی سابقه ای 1400 ساله دارد اما اینکه این دو مقابل هم جبهه کشی و صف آرایی نظامی کنند، نقشه آمریکا و اسراییل است.
اخوت: به نظر شما این روند به کجا خواهد انجامید؟
عقلانیت و اخلاق مدار بودن مکتب اهل بیت می تواند جلوی این روند را بگیرد. اگر دو طرف دیوانه وار به جان هم بیفتند، اهداف دشمن تحقق پیدا خواهد کرد. اما این عقلانیت و اخلاق مداری می تواند جلوی آن را بگیرد.
اخوت: به نظر شما رهبری چه خطری احساس می کنند که در شرایط کنونی این همه روی وحدت تاکید می کنند؟
خطر نابودی کل ظرفیت های جهان اسلام. وقتی کل ظرفیت و نیروهای جهان اسلام در معرض خطر باشد، رهبری دنبال ساماندهی به آنهاست. چون رهبر در پی تشکیل پروژه امت اسلامی است. وقتی که امت اسلامی در اثر این تفرقه ها در خطر بیفتد، طبیعی است که رهبری به تکاپو خواهد افتاد.
ایشان کل سرمایه های امت اسلام را در معرض تاراج و خطر می بیند. اگر جهان اسلام به جان هم بیفتند، میوه های بزرگ وحدت اسلامی مانند انقلاب اسلامی در معرض نابودی است. لذا خطری که رهبری احساس می کنند، خطری است علیه بنیاد جهان اسلام.
اخوت: به نظر شما راهکارهای برون رفت از این شرایط چیست؟
مدیریت ظرفیت علما، تشکیل اتاق فکری در سطح نخبگان و عالمان جهان اسلام، تاسیس حرکت رسانه ای فرهیخته و آگاه، بازنگری در متون دینی و تربیتی مسلمانان به طوری که متون دینی از جعلیات پاک شود، مواجهه با پایگاه های دشمن در درون امت اسلامی و جهانی کردن جریان تولید بصیرت در بین عالمان جهان اسلام، می تواند به برون رفت از این شرایط کمک کند.